Czy sprzedaż alkoholu przez Internet jest zgodna z prawem? Zanim zaczniesz sprzedawać alkohol w sklepie internetowym, musisz zapoznać się z tym artykułem.
W niniejszym artykule omawiam obowiązujące przepisy w kontekście wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 września 2022 r. (sygn. akt: II GSK 2034/18). Znajomość tego wyroku jest niezbędna dla wszystkich przedsiębiorców, których przedmiot działalności gospodarczej to sprzedaż alkoholu, ale chcą prowadzić sklep internetowy i nie ryzykować utraty koncesji.
Przeczytaj także:
- Zakaz reklamy alkoholu – legalna reklama
- Czy wolno reklamować alkohol?
- Jak bezpiecznie kupić lub sprzedać sklep internetowy oraz markę?
Gdzie w Polsce można sprzedawać alkohol?
Przechodząc do odpowiedzi na główne pytanie, w pierwszej kolejności należy zapoznać się z przepisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a w szczególności z art. 9(6) wskazujący na punkty sprzedaży detalicznej napojów alkoholowych:
1. Sprzedaż detaliczną napojów alkoholowych, zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, prowadzi się w punktach sprzedaży, którymi są:
1) sklepy branżowe ze sprzedażą napojów alkoholowych;
2) wydzielone stoiska – w samoobsługowych placówkach handlowych o powierzchni sprzedażowej powyżej 200 m2;
3) pozostałe placówki samoobsługowe oraz inne placówki handlowe, w których sprzedawca prowadzi bezpośrednią sprzedaż napojów alkoholowych.2. Drobni producenci wina z upraw własnych w rozumieniu art. 2 pkt 24 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich (Dz. U. z 2022 r. poz. 24) mogą prowadzić sprzedaż detaliczną wyrobionych przez siebie wyrobów przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży w punkcie sprzedaży, którym jest lokalizacja w miejscu wytworzenia tych wyrobów.
3. Przedsiębiorcy określeni w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o wyrobach winiarskich mogą prowadzić sprzedaż detaliczną wyrobionych przez siebie win owocowych jakościowych, cydrów jakościowych, perry jakościowych, cydrów lodowych, perry lodowych, cydrów, perry lub miodów pitnych jakościowych, przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży w punkcie sprzedaży, którym jest lokalizacja w miejscu wytworzenia tych wyrobów.
Jak widzisz powyżej, przepis wprost wskazuje zamknięty katalog miejsc, w których można sprzedawać alkohol. Ustawodawca nie zawarł w nim możliwości sprzedawania alkoholu w sklepach internetowych lub w jakikolwiek inny sposób w Internecie.
Czy sprzedaż alkoholu przez Internet jest legalna?
Opierając się na brzmieniu przepisu przytoczonego we wcześniejszej części artykułu, zarówno organy samorządowe (odpowiedzialne za wydawanie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych), jak i sądy administracyjne konsekwentnie stały na stanowisku, że zakazuje on prowadzenia sprzedaży alkoholu w sposób, który skutkowałby jego wydaniem kupującemu w miejscu innym, niż wskazane w ustawie.
Innymi słowy, sklep internetowy był uznawany za odrębne miejsce sprzedaży, które – jako niewymienione w przywołanym katalogu miejsc – nie mogło być wykorzystywane do sprzedaży alkoholu.
Powyższe stanowisko nie było kwestionowane w orzecznictwie aż do dnia 8 września 2022 r., w którym Naczelny Sąd Administracyjny przyjął całkowicie odmienną interpretację omawianego przepisu. Uznał bowiem, że sklep internetowy (rozumiany jako infrastruktura informatyczna) nie jest miejscem sprzedaży napoju alkoholowego, a jedynie narzędziem umożliwiającym kupującemu skontaktowanie się ze sprzedawcą w celu dokonania zakupu alkoholu (czyli zawarcia umowy sprzedaży).
Chcesz zweryfikować swój biznes i uniknąć ryzyka przy sprzedaży alkoholu w Internecie? Umów się na rozmowę z prawnikiem i skonsultuj swoje wątpliwości – Kliknij tutaj i wypełnij formularz kontaktowy >
Newsletter, który pomoże Ci rozwinąć 
Twój e-commerce pod kątem prawnym i biznesowym.
Dołącz do społeczności ok. 5500 właścicieli oraz kadry zarządzającej i managerskiej w branży e-commerce! Otrzymuj co 2 tygodnie najważniejsze informacje.
Więcej o naszym newsletterze „Let’s talk e-com” przeczytasz pod linkiem: https://letstalkecom.pl/
Po zapisaniu się odbierz od nas powitalnego maila z bonusami. W razie problemów, napisz do nas. Sprawdź folder spam/oferty.
Aktywując przycisk pod formularzem, akceptujesz nasz Regulamin (w zakresie dotyczącym Newslettera) oraz wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści edukacyjnych, informacji o produktach i usługach kancelarii Creativa Legal Korol Szczudło adwokaci sp.p., np. o nowych artykułach, kursach on-line, czy zniżkach. Przeczytaj, w jaki sposób przetwarzamy Twoje dane osobowe w naszej Polityce prywatności.
Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA. Mają zastosowanie Polityka prywatności oraz Regulamin serwisu Google.
W ocenie NSA, przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie określają obowiązkowej formy i sposobu zawierania umów sprzedaży alkoholu oraz nie zakazują ich zawierania przez Internet. Tym samym, zgodnie z zasadą „co nie jest zabronione, jest dozwolone”, organy państwa nie mogą poprzez własną interpretację przepisów zakazać przedsiębiorcy posiadającemu zezwolenie na sprzedaż alkoholu zawierania umów jego sprzedaży przez Internet. Aby taki zakaz mógł zostać nałożony, musi istnieć do tego wyraźna podstawa ustawowa (której w aktualnym stanie prawnym nie ma).
Uzupełniając powyższe NSA stwierdził, że z przepisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie można wyprowadzić nakazu odbierania zakupionego przez Internet alkoholu bezpośrednio przez kupującego. Tym samy, takiego odbioru może dokonać np. kurier lub inna osoba, która następnie dostarczy alkohol do miejsca wskazanego przez kupującego.
Czy według NSA można sprzedawać alkohol przez Internet?
Omawiany wyrok NSA bez wątpienia przełamuje niekorzystną dla przedsiębiorców interpretację przepisów dotyczących sprzedaży alkoholu przez Internet, co powinno przełożyć się na możliwość rozwijania takiej działalności bez ryzyka utraty posiadanego zezwolenia.
Należy jednak pamiętać, że orzeczenie to zapadło w realiach konkretnej sprawy i niestety nie wiąże „z automatu” innych sądów i organów samorządowych, które w podobnych sprawach mogą nadal trzymać się niekorzystnej dla przedsiębiorców „starej” linii orzeczniczej.
Z uwagi na powyższe, rozpoczęcie sprzedaży alkoholu przez Internet nadal jest decyzją obarczoną pewnym ryzykiem. Choć bez wątpienia jest ono mniejsze niż przed wydaniem omawianego orzeczenia, w najgorszym możliwym scenariuszu może skutkować cofnięciem zezwolenia przez organ samorządowy oraz koniecznością odbycia długiej batalii sądowej w celu jego odzyskania.
Wynika to z faktu, że „przełomowe” wyroki sądów zazwyczaj potrzebują czasu, aby zmienić utrwaloną w urzędach praktykę rozstrzygania określonych spraw.
Niezależnie od powyższego warto pamiętać, że sprzedaż alkoholu przez Internet mogą prowadzić jedynie Ci przedsiębiorcy, którzy wcześniej uzyskali zezwolenie na sprzedaż alkoholu w miejscu określonym w ustawie. Tym samym, sprzedaż alkoholu w 100% online (czyli bez jednoczesnego prowadzenia stacjonarnego punktu sprzedaży) nadal nie jest dopuszczalna.
Czy już zawsze będzie można sprzedawać alkohol przez internet?
Należy mieć nadzieję, że omawiany wyrok NSA przyniesie trwałą, korzystną dla przedsiębiorców zmianę w podejściu organów i sądów do sprzedaży napojów alkoholowych przez Internet.
Z uwagi jednak na fakt, że orzeczenia sądów nie mają w Polsce charakteru powszechnie obowiązującego, zagadnienie to powinno zostać jednoznacznie rozstrzygnięte przez ustawodawcę w drodze zmiany ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W przeciwnym wypadku nie można z góry wykluczyć scenariusza, w którym inny skład NSA wyda w przyszłości wyrok odmienny od omawianego, co jeszcze bardziej skomplikuje sytuację sprzedawców.
Konsekwencje wyroku NSA – nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu alkoholizmowi?
Dotychczas nie zostały wydane orzeczenia odmienne od prezentowanego wyroku NSA. W obecnym stanie prawnym, na dzień 15 lutego 2023 r., sprzedaż napojów alkoholowych za pośrednictwem internetu w świetle powyższego wyroku jest jak najbardziej dopuszczalna. Branża alkoholowa bardzo pozytywnie przyjęła tą możliwość. Nie wszyscy jednak podzielają tę radość. Do Ministerstwa Sprawiedliwości posłanka Daria Gosek-Popiołek skierowała interpelację, wyraźnie podkreślając, że:
„Naczelny Sąd Administracyjny wydał niedawno wyrok, w którym stwierdził, że na kanwie obecnej ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie można wywodzić zakazu sprzedaży alkoholu przez Internet. Stoi to w jaskrawej sprzeczności z praktyką ograniczania dostępności alkoholu w sklepach stacjonarnych – zakup przez Internet jest bowiem kolejnym ułatwieniem dostępu do alkoholu. Co, patrząc na tragiczne wskaźniki spożycia alkoholu w Polsce, w ogóle nie powinno mieć miejsca.”
Posłanka zadaje pytania o planowane nowelizacje ustawy, w szczególności co do zakazu sprzedaży alkoholu przez internet oraz jego reklamy.
Odpowiedź Ministerstwa Sprawiedliwości jednak nie uspokaja. Ministerstwo wskazuje, że zmiany w tej ustawie nie leżą w ich kompetencjach.
Na razie przedsiębiorcy mogą spać bezpiecznie, ale biorąc pod uwagę powyższą interpelację, nie można być pewnym, że nie pojawią się inicjatywy ustawodawcze, aby zmienić aktualne zasady sprzedaży napojów alkoholowych.
Porozmawiaj z ekspertem
Stoisz przed wyzwaniem? Szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu, który opisałem w tym artykule? Sprawdź, czy jestem w stanie Ci pomóc.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Pierwszy kontakt jest bezpłatny i ma on na celu ustalenie zakresu potencjalnej naszej pomocy oraz Twoich pytań i wątpliwości.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA.
Mają zastosowanie Polityka prywatności oraz Regulamin serwisu Google.
Sprawdź to, zanim rozpoczniesz sprzedawać alkohol w Internecie
- czy masz ważną koncesję na sprzedaż alkoholu?
- czy prowadzisz punkt sprzedaży stacjonarnie?
- czy masz prawidłowo sporządzoną dokumentację sklepu internetowego?
Jeżeli na którekolwiek z tych pytań odpowiedziałeś: „NIE” lub masz inne wątpliwości co do sprzedaży przez interent zapraszamy do kontaktu lub do zapoznania się z dodatkowymi materiałami!
