Szukaj
Close this search box.

Prawa autorskie i SaaS: Co warto wiedzieć?

W modelu biznesowym Software as a Service, którego istotą jest udostępnienie oprogramowania, kwestie prawnoautorskie mają kluczowe znaczenie. Ich właściwa ochrona stanowi podstawę do prowadzenia dochodowej działalności w tej branży. Jeśli planujesz świadczyć usługi SaaS-owe lub już świadczysz oprogramowanie jako usługę, ale nie masz pewności czy należycie zabezpieczasz swoje interesy na gruncie prawa autorskiego, ten artykuł jest dla Ciebie.

Spis treści

Przeczytaj także:

Podsumowanie na start

Najważniejsze informacje zawarte w tym artykule:

  1. Prowadząc działalność w modelu Software as a Service (SaaS), szczególną uwagę powinieneś/powinnaś poświęcić ochronie Twoich praw autorskich i własności intelektualnej.
  2. Do stworzonego przez Ciebie oprogramowania w modelu SaaS, przysługiwać Ci będą autorskie prawa osobiste oraz autorskie prawa majątkowe.
  3. Umowa licencji, na podstawie której określasz warunki, zasady, pola eksploatacji oraz zakres korzystania z Twojego oprogramowania i powiązanych z nim praw pokrewnych, stanowi podstawowe narzędzie ochrony Twoich praw autorskich.
  4. Dwie podstawowe kategorie naruszeń praw autorskich do programów komputerowych stanowią: kradzież własności intelektualnej oraz jego nieautoryzowane użytkowanie.
  5. Kradzież własności intelektualnej może dotyczyć Twojego oprogramowania lub danych Twoich klientów. W każdym wypadku może stanowić krytyczne zagrożenie dla Twojego biznesu.
  6. Regulacja odpowiedniego zakresu licencji na korzystanie z oprogramowania w umowie nie jest wystarczająca do pełnej ochrony Twojej własności intelektualnej w biznesie SaaS. Warto postawić więc na wdrożenie odpowiednich polityk bezpieczeństwa oraz zabezpieczeń technicznych w celu minimalizacji ryzyka utraty danych i naruszania Twojej własności intelektualnej.
  7. No i najważniejsze 🙂 Potrzebujesz pomocy prawnika? Wypełnij prosty formularz i skorzystaj z 15 minutowej bezpłatnej konsultacji, gdzie omówimy Twoje wątpliwości i możliwe rozwiązania!

Odsłuchaj także podcastu

Listen to „TECH 9: Jak bezpiecznie zbudować i wdrożyć aplikację SaaS?” on Spreaker.

Ten odcinek znajdziesz także na Spotify, Apple Podcast lub w Twojej innej ulubionej aplikacji.

lub zapisz się do newslettera

(Dalsza część artykułu poniżej.)

Newsletter, który pomoże Ci rozwinąć 🚀 Twoją firmę technologiczną lub software house pod kątem prawnym i biznesowym.

Dołącz do społeczności właścicieli, kadry zarządzającej i managerskiej w firmach technologicznych i software house! Otrzymuj co 2 tygodnie najważniejsze informacje.

Więcej o naszym newsletterze „Let’s talk tech” przeczytasz pod linkiem: https://letstalktech.pl/

Po zapisaniu się odbierz od nas powitalnego maila z bonusami m.in. bezpłatne nagrania webinarów i szkoleń dla startupów i branży tech!

W razie problemów, napisz do nas. Sprawdź folder spam/oferty.


Aktywując przycisk pod formularzem, akceptujesz nasz Regulamin (w zakresie dotyczącym Newslettera) oraz wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści edukacyjnych, informacji o produktach i usługach kancelarii Creativa Legal Korol Szczudło adwokaci sp.p., np. o nowych artykułach, kursach on-line, czy zniżkach. Przeczytaj, w jaki sposób przetwarzamy Twoje dane osobowe w naszej Polityce prywatności.

Co to jest SaaS i dlaczego jest tak popularny?

Usługa w modelu SaaS (Software as a Service) polega na dostarczaniu klientowi oprogramowania za pośrednictwem przeglądarki komputerowej lub dedykowanej aplikacji. Jej największą zaletą jest fakt, że nie jest wymagana instalacja całego oprogramowania na urządzeniach użytkowników.

Świadczenie usług w modelu SaaS zyskuje na popularności m.in. w prowadzeniu księgowości, zarządzaniu projektami, hostingu czy innego rodzaju przechowywaniu danych w chmurze obliczeniowej.

Udostępnienie oprogramowania w modelu SaaS jest zazwyczaj tańsza niż tradycyjne programy komputerowe. Oprogramowanie nie jest instalowane na urządzeniach użytkowników lub instalacji wymaga jedynie aplikacja ułatwiająca nawigację po programie. Jednocześnie udostępnianie oprogramowania w chmurze pozwala na dostęp do danych, z dowolnego miejsca na ziemi oraz ciągłą aktualizację software. W efekcie otrzymujemy ograniczanie kosztów i większą elastyczność w swoim funkcjonowaniu.

Jednocześnie świadczenie usług w modelu SaaS jest bardzo atrakcyjną formą działalności dla dostawcy oprogramowania.  W większości przypadków niezwykle łatwo jest je skalować, a jednocześnie pozwala na szybkie dostosowanie się do zmieniających się potrzeb klientów. 

W przypadku SaaS mogą zaistnieć również inne ryzyka prawne. Świadczenie usług drogą elektroniczną jest bowiem objęte szczególnym reżimem prawnym. Szerzej na temat prawnych aspektów tych zagadnień przeczytasz w naszym e-booku, którego możesz bezpłatnie pobrać tutaj.

Czym są prawa autorskie w SaaSach?

Prawa autorskie są uprawnieniami, które przysługują twórcom utworów w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: „Ustawa”). Zgodnie z art. 1 Ustawy utworem jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Twórcy oprogramowania, które spełnia warunki utworu w rozumieniu prawa autorskiego, będą więc przysługiwać osobiste prawa autorskie, takie jak:

  1. prawo do autorstwa utworu,
  2. prawo do oznaczania utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo,
  3. prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania,
  4. prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności,
  5. prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Każdemu autorowi przysługują również autorskie prawa majątkowe. Ich celem jest zapewnienie ekonomicznego zysku z pracy twórców. W polskim prawie autorskim tzw. monopol prawnoautorski obowiązuje okres 70 lat. Obejmuje on:

  1. wyłączne prawo do korzystania z utworu,
  2. rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji (w tym prawo do reprodukcji, dystrybucji, czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego czy prawo do wykorzystania utworu w określony sposób) oraz
  3. prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu przez podmioty trzecie.

Z tego powodu, umowne uregulowanie tych kwestii będzie mieć dla Ciebie kluczowe znaczenie. Zauważ, że prawo autorskie obejmować będzie w modelu SaaS wszystkie elementy zawarte w twoim programie komputerowym, m.in.: kod źródłowy, interfejs aplikacji, layout, unikalne funkcjonalności oprogramowania, animacje, grafiki i dokumentacja techniczna.

Jeśli więc w każdej umowie nie zadbasz o ich ochronę przed nieautoryzowanym kopiowaniem, dystrybucją czy modyfikacją  w całości lub w części jakimikolwiek środkami, stracisz podstawowe źródło przychodu.

Potrzebujesz pomocy przy sprawdzeniu umowy IT lub napisaniu jej dla Ciebie? Skorzystaj z bezpłatnej 15 minutowej konsultacji i sprawdźmy, jak możemy Ci pomóc. Uzupełnij prosty formularz, skontaktujemy się z Tobą!

W jaki sposób zabezpieczyć prawa autorskie SaaS w umowie z klientami?

Na podstawie umowy o udzielenie licencji, twórca może udostępnić swój utwór (w tym wypadku oprogramowanie) do wykorzystania innemu podmiotowi. Charakter umowy o udostępnienie oprogramowania w modelu SaaS jest dość złożony, dlatego najcześciej w jednym dokumencie spotkasz się z więcej niż jednym węzłem obligacyjnym. Przeważnie będzie to umowa o świadczenie usług polegających na udzieleniu dostępu do oprogramowania, do której zastosowanie będą mieć przepisy kodeksu cywilnego dot. umowy zlecenia.

Z tego powodu licencja na oprogramowanie będzie jedną z kluczowych klauzul umownych. Z uwagi na swój przedmiot, jest to podstawowe narzędzie zabezpieczenia interesów twórcy oprogramowania odnoszących się do autorskich praw majątkowych. Przepisy Ustawy pozwalają, aby w umowie dotyczącej udzielenia licencji określić:

  1. na jakich zasadach użytkownik będzie mógł korzystać z dostarczonej mu programu komputerowego;
  2. z jakich pól eksploatacji programów komputerowych będą mogli korzystać Twoi klienci,
  3. na jakich zasadach będzie można udostępniać Twoje oprogramowanie użytkownikom końcowy (to zagadnienie prawne pojawi się, jeśli przedmiotem Twojej działalności będzie świadczenie usług w modelu B2B),
  4. jakie będą konsekwencje naruszenia zasad licencji.

Dwa podstawowe rodzaje licencji to:

  1. licencja wyłączna – poprzez jej udzielenie twórca może zostać ograniczony w wykonywaniu swoich uprawnień (np. do 1 odbiorcy oprogramowania). Ten rodzaj licencji ogranicza tzw. monopol prawnoautorski twórcy;
  2. licencja niewyłączna – twórca może udostępniać swoje oprogramowanie wielu użytkownikom na zasadach określonych przez siebie.

Należy również pamiętać, że jeśli choć jeden użytkownik twojej aplikacji będzie konsumentem, musisz w tym przypadku zadbać o wypełnienie obowiązków wynikających z przepisów prawa o ochronie konsumentów. Jakich? Przeczytaj na naszym blogu: Nowe zasady sprzedaży produktów elektronicznych i świadczenia usług online, czyli co zmieni dyrektywa cyfrowa?

Natomiast, co powinna zawierać dobra umowa SaaS lub regulamin SaaS oraz jak w pełni zabezpieczyć swój interes z zachowaniem praw osoby będącej Twoim klientem przeczytasz w artykule Jak napisać regulamin dla aplikacji SaaS?

Jakie są podstawowe zagrożenia dla naruszenia majątkowych praw autorskich w modelu SaaS?

Przy świadczeniu usług w modelu SaaS może dojść do całej gamy naruszeń prawa autorskiego, jednak ujmując je w kategorie ogólne sprowadzać się będą do dwóch podstawowych zjawisk: kradzieży własności intelektualnej lub nieautoryzowane korzystanie z oprogramowania w modelu SaaS.

Kradzież własności intelektualnej

Jednym z największych zagrożeń dla autorskich praw majątkowych w ramach SaaS jest kradzież własności intelektualnej. Może przybrać formę kradzieży kodu źródłowego oprogramowania lub danych klientów, które są przechowywane w chmurze. W takich przypadkach zastosowanie znajdą również przepisy Kodeksu karnego, ponieważ każda kradzież, w tym dóbr niematerialnych, jest przestępstwem.

Choć to nie jest do końca intuicyjne, użytkownik może w takim przypadku pozwać dostawcę usługi oprogramowania o odszkodowanie z tytułu nienależytego wykonania umowy, naruszenia zasad gwarancji, wyrządzenia szkody w jego dobrach niematerialnych, naruszenia zasad ochrony danych osobowych itp. Z tego powodu powinieneś każdą umowę zaopatrzyć w odpowiednie klauzule określające zasady odpowiedzialności w sytuacji, gdy dojdzie do popełnienia przestępstwa.

Jednocześnie już teraz pomyśl o prewencji i podejmij odpowiednie kroki, aby chronić swoje prace oraz dane użytkownika przed nielegalnymi praktykami. Kradzież danych może bardzo podkopać zaufanie klientów do Twojej firmy, a przez to nawet zrujnować Twój biznes.

Nieautoryzowane korzystanie z oprogramowania przez użytkownika

W ramach SaaS naruszeniem Twojej własności intelektualnej będzie również nieautoryzowane korzystanie z oprogramowania. Praktyki takie, często przybierają formę udostępnianie lub nielegalnego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie przez osoby, które nie są do tego uprawnione.

Przy tej okazji pamiętaj, że udzielenie sublicencji zawsze wymaga zgody uprawnionego, która powinna znajdować odbicie w postanowieniach umowy, a jej brak pociąga za sobą naruszenie praw twórcy.

Z powyższego względu, dbaj o kontrolę nad oprogramowaniem. Obserwuj kto z niego korzysta i sprawdzaj, czy wśród użytkowników nie ma osób bez odpowiedniej autoryzacji. Pilnuj też czy nielegalnie nie dochodzi do zwielokrotnienia Twojego programu. 

Czy sama licencja wystarczy do ochrony praw autorskich SaaS?

Tak jak była już o tym mowa powyżej, licencja jest podstawowym narzędziem ochrony praw twórcy programu komputerowego. Jednak choćbyś miał najlepiej przygotowaną umowę, nic nie zastąpi dobrej polityki bezpieczeństwa.

Innymi słowy, dostawcy usług SaaS koniecznie powinni stosować zabezpieczenia techniczne (np. certyfikaty SSL, uwierzytelnianie dwuskładnikowe jeśli klient loguje się przez przeglądarkę internetową itp.), aby chronić swoje prace przed kradzieżą i nieautoryzowanym korzystaniem. W tym przypadku ważne jest również monitorowanie swojego oprogramowania i danych klientów, aby upewnić się, że nie dochodzi do nieautoryzowanego korzystania z oprogramowania lub wycieku danych.

Potrzebujesz pomocy przy swoim SaaSie? Wiesz, gdzie nas znaleźć 🙂 Uzupełnij formularz a skontaktujemy się z Tobą!

Podsumowanie

Jak sam/a widzisz, prawa autorskie i ich ochrona mają kluczowe znaczenie dla biznesów w modelu Software as a Service. Dobra wiadomość jest taka, że ich ochrona nie jest żadną czarną magią. Zacznij od podstaw – ustal, gdzie nastąpi przeniesienie autorskich praw majątkowych, a gdzie wystarczająca i właściwa będzie „tylko” licencja, dopisz do nich odpowiednie pola eksploatacji, warunki odpowiedzialności za naruszenia i gotowe – oto masz bazową regulację prawnoautorską w swoim SaaS-ie!

Arkadiusz Szczudło

Arkadiusz Szczudło

Jestem adwokatem, Partnerem Zarządzającym w kancelarii Creativa Legal, wiceprezesem fundacji Creativa Education, mentorem i twórcą internetowym. Specjalizuję się w prawie nowych technologii oraz prawnym wsparciu biznesu – w tym w szczególności e-commerce i biznesu online. Jestem ekspertem w zakresie prawnych aspektów technologii blockchain. Poznaj autora.

Subskrybuj nasz newsletter i bądź na bieżąco!

Otrzymuj informacje o nowościach w prawie, nowych artykułach, produktach, usługach, czy szkoleniach od kancelarii Creativa Legal.

Dołącz do ponad 6000 innych osób, które już nam zaufało!

Po zapisaniu się odbierz od nas maila z potwierdzeniem. W razie problemów, napisz do nas. Sprawdź folder spam/oferty.


Aktywując przycisk pod formularzem, akceptujesz nasz Regulamin (w zakresie dotyczącym Newslettera) oraz wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści edukacyjnych, informacji o produktach i usługach kancelarii Creativa Legal Korol Szczudło adwokaci sp.p., np. o nowych artykułach, kursach on-line, czy zniżkach. 

Zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.

Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA. Mają zastosowanie Polityka prywatności oraz Regulamin serwisu Google.

Newsletter, który pomoże Ci rozwinąć 🚀 Twoją firmę technologiczną lub software house pod kątem prawnym i biznesowym.

Dołącz do społeczności właścicieli, kadry zarządzającej i managerskiej w firmach technologicznych i software house! Otrzymuj co 2 tygodnie najważniejsze informacje.

Więcej o naszym newsletterze „Let’s talk tech” przeczytasz pod linkiem: https://letstalktech.pl

Po zapisaniu się odbierz od nas powitalnego maila z bonusami. W razie problemów, napisz do nas. Sprawdź folder spam/oferty.


Aktywując przycisk pod formularzem, akceptujesz nasz Regulamin (w zakresie dotyczącym Newslettera) oraz wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści edukacyjnych, informacji o produktach i usługach kancelarii Creativa Legal Korol Szczudło adwokaci sp.p., np. o nowych artykułach, kursach on-line, czy zniżkach. 

Zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.

Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA. Mają zastosowanie Polityka prywatności oraz Regulamin serwisu Google.

Startujesz z SaaS'em?

Dowiedz się, jak zbudować i wdrożyć aplikację SaaS krok po kroku!

Jakich błędów uniknąć?

Jak powinno wyglądać wdrożenie aplikacji SaaS?