Choć powierzając realizację projektu IT profesjonalnemu Software House’owi masz prawo oczekiwać, że zostanie on wykonany prawidłowo, w terminie i w granicach przewidzianego budżetu, rzeczywisty przebieg prac może wyglądać zupełnie inaczej. Jak bowiem wynika z badań prowadzonych przez organizację The Standish Group*, problemy w realizacji dotykają ok. 69% projektów IT i w wielu przypadkach skutkują ich całkowitym porzuceniem.
Wprawdzie w konkretnej sytuacji może istnieć możliwość osiągnięcia porozumienia między Tobą i Software House (SH) co do sposobu ukończenia projektu mimo problemów, jednakże najczęściej skutkują one zakończeniem współpracy. Jak zatem możesz to zrobić i jakie konsekwencje się z tym wiążą? – odpowiedzi znajdziesz w niniejszym artykule.
Wielu fuckup’ów w realizacji projektów IT można uniknąć dzięki określeniu zasad współpracy z Software House w ramach formalne j umowy. Jeżeli zatem dopiero planujesz rozpoczęcie współpracy z takim podmiotem i chciałbyś dowiedzieć się, co powinno się znaleźć w takiej umowie, przeczytaj artykuł „Jak dobra umowa może rozwiązać Twoje problemy z Software Housem?”.
A teraz poznaj sposoby zakończenia współpracy z Software House.
Odsłuchaj podcastu
Listen to „Jak uniknąć problemów przy współpracy z podwykonawcą IT?” on Spreaker.Ten odcinek znajdziesz także na Spotify, Apple Podcast lub w Twojej innej ulubionej aplikacji.
Co możesz zrobić, gdy Software House nie wykonuje umowy
Jeżeli Twoją pierwszą myślą w przypadku wystąpienia problemu w realizacji projektu IT jest zakończenie współpracy z Software Housem, możesz uczynić to poprzez odstąpienie od zawartej umowy albo jej wypowiedzenie.
W przypadku, gdy na początku współpracy zabrakło ustalenia, który z wymienionych sposobów posłuży do jej zakończenia, wybór jednego z nich będzie uzależniony od prawnej kwalifikacji umowy zawartej przez strony w sposób dorozumiany.
Nieco upraszczając temat, umowę zawartą pomiędzy Tobą (zamawiającym) a Software House można zakwalifikować jako umowę o dzieło albo umowę o świadczenie usług.
Elementem przesądzającym o przyporządkowaniu konkretnej umowy do jednego z wymienionych typów jest charakter zobowiązania zaciąganego przez SH.
W przypadku gdy zobowiązanie specjalistów IT polega na:
- osiągnięciu konkretnego, uzgodnionego wcześniej rezultatu (np. stworzenie oprogramowania) – mamy do czynienia z umową o dzieło
- wykonywaniu określonych czynności w sposób ciągły, bez określonego z góry rezultatu końcowego (np. prace serwisowe, support) – mamy do czynienia z umową o świadczenie usług
Jak pokazuje praktyka, współpraca z Software House często obejmuje elementy zarówno umowy o dzieło, jak i umowy o świadczenie usług, co w razie sporu rodzi konieczność dokonania oceny, które z tych elementów mają charakter przeważający.
Ponadto, w niektórych przypadkach możliwe będzie „rozdzielenie” poszczególnych aspektów współpracy pomiędzy dwie odrębne umowy (jedną o dzieło i drugą o świadczenie usług), których obowiązywanie będzie musiało zostać zakończone osobno.
Co oczywiste, zagadnienia opisane powyższej niemal zawsze będą przedmiotem sporu między stronami, dlatego jednoznaczne uregulowanie ich w formalnej umowie jest tak istotne.
Zastanawiasz się, czy Twoja umowa zabezpiecza Twoje interesy? – Umów się na bezpłatną 15 minutową konsultację.
Jak poprawnie odstąpić od umowy o dzieło na projekt IT
W przypadku zakwalifikowania umowy z Twoją Agencją Developerską jako umowy o dzieło, czynnością konieczną do zakończenia jej obowiązywania będzie odstąpienie od niej.
Zgodnie z przepisami, możesz dokonać takiego odstąpienia, jeżeli:
- opóźnienie Software House w realizacji projektu jest tak duże, że jego ukończenie w umówionym terminie jest nieprawdopodobne (jeżeli zatem strony nie ustaliły z góry terminu realizacji projektu, odstąpienie od umowy z tej przyczyny będzie niemożliwe). Na marginesie warto dodać, że odstąpienie od umowy jest możliwe także wówczas, gdy na skutek opóźnienia SH, termin realizacji projektu już upłynął,
- Software House realizuje projekt wadliwie (czyli niezgodnie z powszechnie przyjętymi standardami realizacji takich projektów) albo w sposób sprzeczny z umową (czyli samodzielnie modyfikuje początkowe ustalenia z klientem). Odstąpienie od umowy z tej przyczyny musi być poprzedzone skierowaniem przez Ciebie do SH wezwania do zmiany sposobu wykonania na prawidłowy, które będzie zawierało odpowiedni (czyli realistyczny) termin na dokonanie tej czynności. Ze względów dowodowych, wezwanie powinno zostać skierowane do SH drogą pocztową lub mailową.
Niezależnie od powyższego, dodatkową przyczynę odstąpienia od umowy przewidują także przepisy ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Aby powołanie się na nią przez Ciebie było możliwe, konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:
- w ramach projektu powstał program komputerowy spełniający cechy utworu w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych;
- program komputerowy okazał się wadliwy;
- skierowałeś do Software House’u wezwanie do usunięcia wad programu w odpowiednim terminie dodatkowym;
- Software House nie usunął wad programu pomimo Twojego wezwania.
W przypadku odstąpienia od umowy, w świetle prawa będzie ona traktowana tak, jak gdyby nigdy nie została zawarta. Oznacza to, że każda z jej stron będzie zobowiązana zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej w ramach wykonywania umowy (Software House zwraca Ci zatem otrzymane wynagrodzenie, a Ty zwracasz Software House’owi dotychczas otrzymane rezultaty prac).
Należy przy tym pamiętać, że w przypadku dokonania odstąpienia przed wydaniem oprogramowania klientowi, SH nie będzie mógł domagać się od niego zapłaty za dotychczas wykonaną pracę.
Niezależnie od powyższego, gdy odstępujesz od umowy może przysługiwać Ci roszczenie odszkodowawcze (opisane w dalszej części artykułu).
Wykonanie zastępcze w umowach IT
Alternatywą dla odstąpienia od umowy w przypadku, gdy Software House realizuje projekt wadliwie albo w sposób sprzeczny z umową, jest tzw. wykonanie zastępcze.
Realizacja tego uprawnienia polega na powierzeniu poprawienia lub dalszej realizacji projektu przez inny podmiot na koszt i niebezpieczeństwo Software House.
O wykonaniu zastępczym piszę szerzej w artykule:
Wykonanie zastępcze w umowie IT
Jak wspomniałem wcześniej, umowa może modyfikować niektóre przepisy Kodeksu cywilnego, co dotyczy także uprawnienia do odstąpienia od umowy. Jeżeli zatem zawarta umowa będzie określała odmienne niż w Kodeksie zasady dokonywania odstąpienia, znajdą one zastosowanie w pierwszej kolejności – dlatego warto ukształtować je w sposób korzystny dla Ciebie.
Jak poprawnie wypowiedzieć umowę o świadczenie usług IT
W przeciwieństwie do umowy o dzieło, umowa o świadczenie usług nie posiada osobnej regulacji w Kodeksie cywilnym, którego przepisy nakazują odpowiednie stosowanie do tej umowy przepisów o umowie zlecenie.
Tym samym, w przypadku zakwalifikowania umowy zawartej z Software House jako umowy o świadczenia usług, sposobem zakończenia jej bytu będzie jej wypowiedzenie.
Jeżeli na początku współpracy nie doszło do uzgodnienia przyczyn uzasadniających wypowiedzenie umowy oraz okresu wypowiedzenia, możesz dokonać takiego wypowiedzenia w każdym czasie, bez podania przyczyny i ze skutkiem natychmiastowym.
Powinieneś jednak mieć na uwadze, że wypowiedzenie nie powoduje uznania umowy za nigdy nie zawartą (jak przy umowie o dzieło), zatem Software House może domagać się zapłaty wynagrodzenia proporcjonalnego do ilości dotychczas wykonanych prac (nawet jeżeli przyczyny wypowiedzenia leżą po jego stronie).
Ponadto, jeżeli wypowiesz umowę bez ważnego powodu, Software House’owi przysługuje prawo żądania naprawienia wynikłej z tego faktu szkody.
Aby uniknąć powyższych, niekorzystnych dla Ciebie skutków, umowa powinna przewidywać katalog przyczyn uzasadniających wypowiedzenie oraz zasady rozliczenia prac wykonanych przed jego dokonaniem.
Ponadto, w umowie powinien znaleźć się wyraźny wymóg wydania przez Software House rezultatów dotychczasowych prac (np. oprogramowania, dokumentacji) wraz z terminem i sposobem przekazania (np. drogą elektroniczną w terminie 7 dni od dnia wypowiedzenia umowy).
Potrzebujesz, aby prawnicy-eksperci sprawdzili Twoją umowę i powiedzieli Ci, jakie masz możliwe wyjścia z problematycznej sytuacji? Umów się na bezpłatną 15 minutową konsultację.
Jak wygląda odpowiedzialność Software House za szkody
Jeżeli zawinione przez pracowników Software House niepowodzenie projektu doprowadzi do powstania szkody po Twojej stronie, będziesz mógł domagać się jej naprawienia poprzez zapłatę odszkodowania.
Choć wystąpienie takiej szkody wydaje się na pierwszy rzut oka mało prawdopodobne, w rzeczywistości nieraz bywa inaczej, co ilustruje poniższy przykład:
Zleciłeś Software House stworzenie sklepu internetowego oraz jednocześnie zlecił agencji marketingowej przygotowanie promującego go kampanii. W wyniku nieukończenia prac przez programistów w umówionym terminie, zostałeś zmuszony do przesunięcia startu kampanii marketingowej, co wiązało się z uiszczeniem na rzecz agencji dodatkowego wynagrodzenia (m.in. za aktualizację wcześniej przygotowanych materiałów). Z uwagi na fakt, że na skutek nieprawidłowego działania Software House Twój majątek został uszczuplony, możesz domagać się od SH zapłaty odszkodowania o równowartości tego ubytku.
W przypadku, gdy umowa zawarta przez strony w żaden sposób nie modyfikowała zasad odpowiedzialności odszkodowawczej Software House (np. nie wyłączała odpowiedzialności za utracone korzyści lub nie ograniczała odpowiedzialności SH do określonej kwoty), będzie on zobowiązany do zapłaty odszkodowania w pełnej wysokości.
Ponadto, z uwagi na dość częste korzystanie przez firmy programistyczne z usług podwykonawców umowa powinna wyraźnie wskazywać, że za występujące po ich stronie nieprawidłowości SH ponosi odpowiedzialność jak za własne czynności.
Kary umowne w umowach z developerami IT
Z uwagi na fakt, że dochodzenie naprawienia szkody na drodze sądowej wymaga udowodnienia poniesienia szkody w konkretnej wysokości (co w wielu przypadkach jest bardzo trudne), rozwiązaniem zabezpieczającym Twój interes, jako zamawiającego projekt lub usługę IT, może być umieszczenie w umowie z Software Housem kar umownych naliczanych w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.
Zaletą takiego rozwiązania jest przed wszystkim możliwość żądania od podwykonawcy IT zapłaty konkretnej kwoty pieniężnej bez obowiązku wykazywania wysokości poniesionej szkody, a nawet jej wystąpienia.
Postanowienia zastrzegające karę umowną powinny przede wszystkim precyzyjnie określać jej wysokość albo sposób jej obliczenia (np. 10% wynagrodzenia) oraz termin i sposób jej zapłaty (np. przelewem w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania).
Co ważne, kara umowna nie może być rażąco wygórowana, czyli niewspółmierna do wagi naruszenia umowy i jej wartości, gdyż w takim przypadku może być ona obniżona przez sąd.
Czy Software House zapłaci mi odszkodowanie lub karę umowną?
Tożsamość podmiotu odpowiedzialnego za zapłatę na Twoją rzecz określonej kwoty tytułem odszkodowania lub kary umownej jest uzależniona od formy prawnej, w której działa Software House.
W przypadku, gdy jest on prowadzony w formie:
- jednoosobowej działalności gospodarczej – obowiązek zapłaty odszkodowania będzie spoczywał na przedsiębiorcy prowadzącym tą działalność (zakres jego odpowiedzialności będzie rozciągał się na cały posiadany przez niego majątek osobisty),
- spółki osobowej – obowiązek zapłaty odszkodowania będzie spoczywał na w pierwszej kolejności na spółce, a jeżeli jej majątek nie wystarczy na pokrycie wszystkich zobowiązań – na jej wspólnikach (odpowiadających wówczas całym posiadanym majątkiem osobistym). Tytułem uzupełnienia należy dodać, że w przypadku komandytariuszy spółki komandytowej, ich odpowiedzialność jest ograniczona, a w przypadku akcjonariuszy spółki komandytowo-akcyjnej – całkowicie wyłączona,
- spółki kapitałowej (np. sp. z o.o., P.S.A.) – obowiązek zapłaty odszkodowania będzie spoczywał wyłącznie na spółce (odpowiedzialność jej wspólników jest całkowicie wyłączona).
Uzupełniając powyższe warto dodać, że jeżeli egzekucja należności z majątku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością okaże się bezskuteczna, odpowiedzialność za jej zobowiązania ponoszą członkowie jej zarządu (odpowiadający całym posiadanym majątkiem osobistym). Odpowiedzialność ta nie znajdzie jednak zastosowania, jeżeli członkowie zarządu podejmą we właściwym czasie działania zmierzające do ogłoszenia upadłości spółki albo jej restrukturyzacji.
Przeczytaj więcej o spółkach również w naszych artykułach:
- Spółka z o.o. – kompendium wiedzy
- Prosta spółka akcyjna – kompendium wiedzy
- Porównanie spółek: Prosta spółka akcyjna / Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością / Spółka akcyjna
Skorzystaj z 15 minutowej bezpłatnej konsultacji
Skorzystaj z 15 minutowej bezpłatnej konsultacji, podczas której udzielę odpowiedzi na Twoje pytania i sprawdzimy, czy mogę pomóc w rozwoju Twojego biznesu.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Konsultacja trwa 15 minut i jest bezpłatna. Jeżeli będziesz potrzebował dłuższej pomocy, ustalimy zakres Twoich pytań, wątpliwości i to, jak możemy Ci pomóc w prowadzeniu Twojego biznesu.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
I na koniec
Wiesz już, co zrobić by współpraca z Software Housem była nie tylko owocna, ale i bezpieczna dla Ciebie i Twojego biznesu oraz dlaczego warto ją rozpoczynać od zawarcia dobrze napisanej umowy.
Jak powszechnie wiadomo, lepiej jest zapobiegać szkodom niż później mierzyć się z negatywnymi skutkami ich wystąpienia, chociaż i w tym jesteśmy w stanie pomóc 🙂 Ty skupisz się na swoim biznesie, my na tym, aby ten biznes był bezpieczny i legalny.
* Review Standish Group – CHAOS 2020: Beyond Infinity
Zdjęcie dodane przez Kampus Production.
