Mimo że na pierwszy rzut oka może wydawać się, że konkursy i rozdania w social media są prostą i bezpośrednią formą promocji, prawnie mogą być klasyfikowane na różne sposoby, w zależności od cech danej promocji. Rozróżnienie to ma kluczowe znaczenie zarówno dla organizatorów, jak i uczestników konkursu czy rozdania.
Podstawowym rozróżnieniem prawnych form takich działań promocyjnych jest podział na przyrzeczenie publiczne i loterię.
Jak zatem wiedzieć, czy Twoja inicjatywa stanowi przyrzeczenie publiczne lub loterię? Odpowiemy sobie na to pytanie w tym artykule.
Podsumowanie na start
Nie masz czasu, aby przeczytać cały artykuł? Oto najważniejsze informacje dotyczące klasyfikacji prawnej konkursów:
- Konkursy i rozdania w social media mogą być prawnie klasyfikowane jako przyrzeczenie publiczne lub loteria, co ma istotne znaczenie zarówno dla organizatorów, jak i uczestników.
- Różnica między przyrzeczeniem publicznym a loterią polega na sposobie wyłonienia zwycięzcy: w pierwszym przypadku decydują kryteria ustalone przez przyrzekającego, w drugim – losowani
- W przypadku loterii, konieczne jest uzyskanie zezwolenia, opłacenie opłaty związanej z zezwoleniem oraz zapewnienie nadzoru nad grą hazardową.
- Konkursy będące przyrzeczeniem publicznym nie wymagają zezwolenia ani zgłaszania ich organom. Organizator musi przy tym dotrzymać przyrzeczenia. Odwołanie konkursu jako przyrzeczenia publicznego może nastąpić jedynie w określonych sytuacjach.
Legalny konkurs – przyrzeczenie publiczne czy loteria?
Odpowiedź na postawione wyżej pytanie ma zasadnicze znaczenie dla prawnej kwalifikacji działań organizatora konkursu na blogu, czy Facebooku. Polskie prawo nie zawiera definicji konkursu, więc niezależnie od tego, jak organizator nazwie przedsięwzięcie, jego prawna natura będzie zależała od zasad, na jakich jest organizowane.
Żaden konkurs nie może przy tym odbyć się bez nagrody. A skoro tak, umknąć nie może kwestia podatku dochodowego od osób fizycznych.
O tym czy i kiedy pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy, przeczytasz: Konkurs w social mediach, czy warto organizować?
Definicje konkursu – słownikowe i ustawowe
Słownikowa definicja konkursu wg PWM („impreza, przedsięwzięcie dające możność wyboru najlepszych wykonawców, autorów danych prac itp.”) jest zbliżona do przyrzeczenia publicznego (uregulowanego w Kodeksie cywilnym):
Art. 919 § 1. Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać. 2. Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała.
Art. 921. § 1. Publiczne przyrzeczenie nagrody za najlepsze dzieło lub za najlepszą czynność jest bezskuteczne, jeśli nie został w nim oznaczony termin, w ciągu którego można ubiegać się o nagrodę. 2. Ocena, czy i które dzieło lub czynność zasługuje na nagrodę, należy do przyrzekającego, chyba że w przyrzeczeniu nagrody inaczej zastrzeżono. 3. Przyrzekający nagrodę nabywa własność nagrodzonego dzieła tylko wtedy, gdy to zastrzegł w przyrzeczeniu. W wypadku takim nabycie własności następuje z chwilą wypłacenia nagrody. Przepis ten stosuje się również do nabycia praw autorskich albo praw wynalazczych.
Loteria natomiast ma swoją prawną definicję, która znajduje się w ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.
Zgodnie z art. 2. ust. 1. Grami losowymi są gry, w tym urządzane przez sieć Internet, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku. Są to: (…) 10) loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
Różnica między przyrzeczeniem publicznym a loterią sprowadza się do tego, że w pierwszym przypadku wyłonienie zwycięzcy konkursu zależy od kryteriów ustalonych przez przyrzekającego, a w drugim – jest zależne od przypadku. W skrócie, istotne jest to kto lub co podejmuje decyzje o wygranej.
Różnica ta jest zawsze wskazywana, gdy mówimy o konkursach organizowanych na blogach i Facebooku.
Konkurs jako loteria
Przechodząc do sedna sprawy. Musisz uwierzyć, że dla autorów blogów lub właścicieli profili na Facebooku czy Instagramie zdecydowanie korzystniej jest zorganizować konkurs spełniający definicje przyrzeczenia publicznego niż loterii.
Przygotowując konkurs w postaci loterii, już na starcie organizatorzy muszą spełnić szereg obowiązków, do których należy:
Uzyskanie zezwolenia
Zezwolenie udzielane jest na wniosek, na którego rozpatrzenie organ ma 2 miesiące od dnia jego złożenia (art. 40 ust. 2 w/w ustawy). Tym organem jest właściwy dyrektor izby administracji skarbowej ( art. 32 ust. 3 ustawy o grach hazardowych).
Wniosek o zezwolenie na urządzenie loterii powinien zawierać takie elementy jak (art. 39 ustawy o grach hazardowych):
- nazwę i status prawny podmiotu występującego z wnioskiem (w przypadku spółek handlowych również numer w Krajowym Rejestrze Sądowym);
- dane osobowe osób zarządzających podmiotem oraz reprezentujących podmiot występujący z wnioskiem;
- określenie obszaru, na którym planuje się urządzenie loterii;
- określenie czasu, w którym planuje się urządzenie loterii;
- bankowe gwarancje wypłat nagród;
- projekt regulaminu loterii;
- dokumenty potwierdzające legalność źródeł pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na organizację loterii;
- aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków, należności celnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Opłacenie uzyskanego zezwolenia
Podmiot urządzający loterię promocyjną musi także owo zezwolenie opłacić (opłata wynosi 10% wartości puli nagród, jednak nie mniej niż 50% kwoty bazowej – art. 69 ust. 1 pkt 5 w/w ustawy; definicja kwoty bazowej znajduje się w art. 70 tejże ustawy).
Zapewnienie obecności osób prowadzących nadzór nad grami hazardowymi
Na organizatorze ciąży obowiązek zapewnienia nadzoru nad grami hazardowymi przez osoby legitymujące się odbyciem stosownego szkolenia (materię tą reguluje rozdział 3 w/w ustawy).
Uzyskanie zatwierdzenia regulaminu loterii
Loteria musi być przeprowadzana zgodnie z zatwierdzonym regulaminem, którego projekt dołącza się do wniosku o wydanie zezwolenia.
Musisz wiedzieć, że sankcje za przeprowadzenie loterii bez wymaganego zezwolenia są dotkliwe – na urządzającego loterię oraz uczestnika może zostać nałożona kara pieniężna w wysokości pięciokrotności opłaty za wydanie zezwolenia. Urządzanie loterii wbrew przepisom ustawy stanowi również wykroczenie karnoskarbowe, za które grozi kara grzywny w wysokości 240 stawek dziennych.
Jak widzisz, jeżeli konkurs nie musi koniecznie wyłaniać zwycięzcy w drodze przypadku, lepiej jednak nadać mu formę przyrzeczenia publicznego.
Więcej na temat organizacji konkursu jako loterii dowiesz się w naszym artykule: Jak zorganizować loterię?
Konkurs na Facebooku i blogu jako przyrzeczenie publiczne
Konkurs, który nie wyłania zwycięzcy w drodze przypadku, nie wymaga zezwolenia, nie musi być też nigdzie zgłaszany.
Co więcej, może przeprowadzać go każda osoba o pełnej zdolności do czynności prawnych.
Nie należy jednak podochodzić do jego organizacji niefrasobliwie – złożonego przyrzeczenia publicznego trzeba dotrzymać, a laureat ma prawo domagać się wydania nagrody na drodze sądowej.
Jak widzisz, przyrzeczenie publiczne jest o wiele łatwiej zorganizować.
Prawa uczestników i obowiązki organizatora
Prawa uczestników w konkursach i rozdaniach są regulowane przez przepisy kilku ustaw, m.in. ustawy o prawach konsumenta i ustawy oświadczeniu usług drogą elektroniczną, czy wreszcie RODO.
Organizatorzy mają obowiązek zapewnić uczestnikom, będących przede wszystkim konsumentami, jasne i zrozumiałe zasady udziału, oraz uczciwe warunki konkursu lub rozdania. Informacje o nagrodach, zasadach uczestnictwa, terminach oraz sposobach wyłonienia zwycięzców muszą być transparentne i łatwo dostępne dla wszystkich zainteresowanych. Dokonuje się tego w dobrze przygotowanym regulaminie konkursu.
Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak zorganizować konkurs go zgodnie z prawem, przeczytaj:
Jeśli potrzebujesz regulaminu konkursu dla swojej akcji promocyjnej, skontaktuj się z nami. Przygotujemy go dla Ciebie 🙂
Pamiętaj, organizując konkurs na blogu czy mediach społecznościowych stajesz się jednocześnie usługodawcą świadczącym usługę drogą elektroniczną. Wobec czego, obok uregulowania zasad i warunków samego konkursu, musisz spełnić obowiązki wynikające z ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
Są nimi przede wszystkim: oznaczenie organizatora i podanie jego danych, opisanie wymagań technicznych dla świadczonej usługi, poinformowanie o zakazie dostarczania treści o charakterze bezprawnym, zapewnienie warunków zawierania i rozwiązywania umów oświadczenie usług drogą elektroniczną, zapewnienie trybu postępowania reklamacyjnego.
Ponadto uczestnicy mają prawo do ochrony swoich danych osobowych. Organizatorzy są zobowiązani do przestrzegania przepisów dotyczących przetwarzania i przechowywania danych osobowych.
Więcej o obowiązkach organizatora pod kątem RODO i przetwarzaniu danych osobowych uczestników dowiesz się z: Konkurs w social mediach, czy warto organizować?
Podsumowanie
Konkursy i rozdania w social media stanowią popularną formę akcji promocyjnych, jednak warto zdawać sobie sprawę z ich prawnej klasyfikacji. Rozróżnienie między przyrzeczeniem publicznym a loterią jest kluczowe, ponieważ determinuje sposób wyłonienia zwycięzcy oraz obowiązki organizatorów.
Przeprowadzenie konkursu będącego loterią wymaga zezwolenia, opłacenia opłaty i zapewnienia nadzoru nad grą, podczas gdy te będące przyrzeczeniem publicznym mogą być organizowane bez formalności, ale z obowiązkiem dotrzymania przyrzeczenia.
Dla uczestników istotne jest rozumienie zasad uczestnictwa oraz ich praw w zakresie ochrony danych osobowych.
Jeśli nie wiesz, jak zorganizować konkurs jako przyrzeczenie publiczne, napisz do nas. Pomożemy Ci!
Zdjęcie dodane przez Karolina Grabowska.
