Działalność nierejestrowa, zwana także nierejestrowaną lub nieewidencjonowaną, jest jedną z nowych instytucji prawnych wprowadzonych w ubiegłym roku w ramach Konstytucji Biznesu. W założeniu ma ona z jednej strony prowadzić do “ucywilizowania” drobnej przedsiębiorczości (np. udzielania korepetycji, sprzedaży rękodzieła, drobnej sprzedaży internetowej), a z drugiej umożliwić sprawdzenie własnych sił jako “prawie-przedsiębiorca” bez konieczności formalnego zarejestrowania działalności gospodarczej. Choć rozpoczęcie i prowadzenie działalności na próbę nie wiąże się ze skomplikowanymi formalnościami, warto zawczasu poznać ich szczegóły, aby uniknąć problemów w przyszłości.
Seria artykułów:
- Czym grozi zarabianie bez założenia działalności gospodarczej? – Konstytucja Biznesu
- Kiedy muszę założyć działalność gospodarczą? – Konstytucja Biznesu
- Działalność nierejestrowa – kompendium wiedzy
- Jak wypełnić wniosek CEIDG-1 w 2019 – krok po kroku
- Jak wypełnić formularz ZUS ZUA w 2019 – krok po kroku
- Jak wypełnić formularz VAT-R w 2019 – krok po kroku
Kto może prowadzić działalność nierejestrową?
Możliwość prowadzenia działalności nierejestrowej uzależniona jest od spełnienia kilku warunków. Najważniejszym z nich jest zastrzeżenie wykonywania tego rodzaju działalności wyłącznie dla osób fizycznych, posiadających pełną zdolność do czynności prawnych (czyli pełnoletnich). Oznacza to, że działalności nierejestrowej nie może prowadzić osoba prawna (np. spółka), jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, a także wspólnicy spółki cywilnej.
Kolejny wymóg dotyczy wysokości przychodu należnego z omawianej działalności, który w żadnym miesiącu nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 50% minimalnego wynagrodzenia (w 2019 r. kwota minimalnego wynagrodzenia wynosi 2250 zł, zatem przychód należny z działalności nierejestrowej nie może w żadnym miesiącu przekroczyć kwoty 1125 zł), pomniejszonej o wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Prawo przedsiębiorców posługuje się w tej materii pojęciem “przychodu należnego”, co oznacza, że o przyporządkowaniu przychodu do danego miesiąca decyduje chwila, w której stał się on należny, na co nie ma wpływu data faktycznego otrzymania środków pieniężnych.
Przykład: Osoba prowadząca działalność nierejestrową wykonała w listopadzie usługę, a wynagrodzenie za nią (przesłane przelewem) otrzymała w grudniu. Uzyskany w ten sposób przychód będzie przychodem należnym za listopad, a nie grudzień.
W przypadku przekroczenia w danym miesiącu progu 50% minimalnego wynagrodzenia, działalność nierejestrowa staje się z mocy prawa działalnością gospodarczą od dnia, w którym owo przekroczenie nastąpiło. Świeżo upieczony przedsiębiorca ma od tego momentu 7 dni na złożenie wniosku o wpis swojej działalności do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
Więcej o rejestracji w CEIDG możesz przeczytać tutaj: https://creativa.legal/jak-wypelnic-wniosek-ceidg-1-krok-po-kroku/
Wykonywać działalności nierejestrowej nie może osoba, która w ciągu ostatnich 60 miesięcy (czyli 5 lat) wykonywała działalność gospodarczą.
Dodatkowo, w ramach działalności nierejestrowej nie można wykonywać działalności, która wymaga uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej (taka działalność może być wyłącznie działalnością gospodarczą).
Wyjąwszy te ograniczenia, działalność nierejestrowa może obejmować wszelkie pozostałe rodzaje działalności i być wykonywana bez ograniczeń terytorialnych (przykładowo, możliwe jest prowadzenie sprzedaży towarów za granicę).
Warto nadmienić, że prowadzenie działalności nierejestrowej jest prawem, a nie obowiązkiem. Oznacza to, że początkujący przedsiębiorca nie musi zaczynać od wykonywania takiej działalności, lecz może od razu złożyć wniosek o wpis do CEIDG (w takim przypadku, rozpoczyna on działalność gospodarczą w dniu wskazanym we wniosku).
(Dalsza część artykułu poniżej.)
Newsletter, który pomoże Ci rozwinąć 
Twój e-commerce pod kątem prawnym i biznesowym.
Dołącz do społeczności ok. 5500 właścicieli oraz kadry zarządzającej i managerskiej w branży e-commerce! Otrzymuj co 2 tygodnie najważniejsze informacje.
Więcej o naszym newsletterze „Let’s talk e-com” przeczytasz pod linkiem: https://letstalkecom.pl/
Po zapisaniu się odbierz od nas powitalnego maila z bonusami m.in. bezpłatne nagrania webinarów i szkoleń dla branży e-commerce!
W razie problemów, napisz do nas. Sprawdź folder spam/oferty.
Aktywując przycisk pod formularzem, akceptujesz nasz Regulamin (w zakresie dotyczącym Newslettera) oraz wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści edukacyjnych, informacji o produktach i usługach kancelarii Creativa Legal Korol Szczudło adwokaci sp.p., np. o nowych artykułach, kursach on-line, czy zniżkach. Przeczytaj, w jaki sposób przetwarzamy Twoje dane osobowe w naszej Polityce prywatności.
Czy osoba prowadząca działalność nierejestrową musi posiadać numer NIP i REGON?
Co do zasady, osoba prowadząca działalność nierejestrową nie ma obowiązku posiadania numeru NIP. Taki obowiązek pojawia się jednak, gdy:
- do wymogów związanych z wykonywaniem danej działalności należy obowiązek rejestrowania transakcji przy pomocy kasy fiskalnej;
- osoba prowadząca działalność nierejestrową jest płatnikiem VAT niezależnie od wartości sprzedaży (jest to wyjątek od zasady, zgodnie z którą osoby wykonujące taką działalność są zwolnione z VAT).
W powyższych przypadkach, konieczne jest złożenie wniosku o nadanie numeru NIP za pomocą formularza NIP-7. Z tego samego formularza może skorzystać także w razie chęci uzyskania numeru NIP dobrowolnie.
Osoba prowadząca działalność nierejestrową nie ma obowiązku uzyskiwania numeru REGON.
Czy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną może wystawiać faktury?
Osoba prowadząca działalność na próbę ma obowiązek wystawić fakturę tylko wtedy, gdy takie żądanie zgłosi jej kontrahent (żądanie to może być zgłoszone w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym dostarczono towar, wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty). W takim przypadku, wystawiona faktura powinna zawierać:
- datę wystawienia;
- numer kolejny;
- imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
- nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
- cenę jednostkową towaru lub usługi;
- kwotę należności ogółem.
Jeżeli kontrahent nie zgłosi powyższego żądania, wystawienie faktury nie jest obowiązkowe.
Na marginesie należy dodać, że towary lub usługi nabyte od osoby prowadzącej działalność nierejestrową mogą stanowić koszt uzyskania przychodu jej kontrahenta, który powinien w takim przypadku zażądać wystawienia faktury w celu odpowiedniego udokumentowania kosztu.
Działalność nierejestrowa i dokumentacja podatkowa
Chociaż osoby prowadzące działalność nierejestrową nie muszą prowadzić ksiąg rachunkowych, ciąży na nich obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży. Nie jest on jednak nadmiernie uciążliwy, gdyż taka ewidencja może być prowadzona w dowolnej formie (np. papierowej, elektronicznej w arkuszu Excel) i zawierać jedynie:
- datę sprzedaży;
- wartość sprzedaży;
- wartość sprzedaży narastająco (od początku miesiąca/roku. Wartość narastająca od początku miesiąca pozwoli łatwo ocenić, czy próg 50% minimalnego wynagrodzenia został przekroczony).
Oprócz powyższych, ewidencja może zawierać także inne informacje (np. dotyczące szczegółów transakcji). Wpisów do ewidencji za dany dzień należy dokonywać nie później, niż przed dokonaniem pierwszej sprzedaży następnego dnia (najwygodniej zatem czynić to zaraz po zakończeniu sprzedaży w dany dzień).
Działalność nierejestrowa a podatki
Dochody osiągane w związku z prowadzeniem działalności nierejestrowej podlegają opodatkowaniu podatkiem od osób fizycznych (PIT) na zasadach ogólnych (stawka podatku wynosi 17%). Jego rozliczenie następuje w zeznaniu rocznym (w formularzu PIT-36 znajduje się dedykowana tym dochodom rubryka) i nie wiąże się z wcześniejszym doprowadzaniem zaliczek na podatek.
Obliczając podstawę opodatkowania, podatnik może odliczyć koszty ściśle związane z prowadzoną działalnością, np. kwoty wydane na zakup narzędzi czy materiałów (warunkiem jest ich odpowiednie udokumentowanie, co rodzi konieczność przechowywania związanych z nimi faktur i rachunków).
Osoba prowadząca działalność nierejestrową jest co do zasady zwolniona z VAT, lecz w przypadku niektórych rodzajów działalności (np. usług prawniczych) ma obowiązek zarejestrować się jako czynny podatnik tego podatku (bez względu na wysokość osiąganych dochodów). Rejestracji należy dokonać poprzez wypełnienie i przesłanie do urzędu skarbowego wypełnionego formularza VAT-R.
O tym, jak krok po kroku wypełnić formularz VAT-R, możesz przeczytać tutaj: https://creativa.legal/jak-wypelnic-formularz-vat-r-krok-po-kroku/
Działalność nierejestrowa a ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
Prowadzenie działalności nierejestrowej nie stanowi tytułu do ubezpieczenia, zatem osoba wykonująca taką działalność nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (konsekwencją jest brak możliwości korzystania z objętych nimi świadczeń).
Jeżeli jednak świadczy ona usługi na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, osoba korzystająca z tych usług (zleceniodawca/usługobiorca) ma obowiązek odprowadzania tych składek (wyjątkiem jest sytuacja, gdy osoba wykonująca działalność nierejestrową równolegle świadczy pracę i otrzymuje z tego tytułu co najmniej minimalne wynagrodzenie).
W przypadku innych umów, jakie może zawierać osoba prowadząca działalność nierejestrową (np. umowy o dzieło, umowy sprzedaży), jej kontrahent nie ma obowiązku opłacania składek.
Czy osoba prowadząca działalność nierejestrową musi mieć kasę fiskalną?
Z uwagi na fakt, iż roczny obrót wynikający z prowadzenia działalności nierejestrowej nie może przekroczyć kwoty 20 000 zł (w przeciwnym wypadku doszłoby do przekształcenia tej działalności w działalność gospodarczą z mocy prawa), osoba wykonująca taką działalność nie ma obowiązku używania kasy fiskalnej.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której zajmuje się ona sprzedażą towarów (m.in. sprzętu telekomunikacyjnego, perfum) lub świadczeniem usług (m.in. naprawą pojazdów) objętych obowiązkiem ewidencjonowania.
Czy osoba prowadząca działalność nierejestrową musi przestrzegać praw konsumenta (np. prawa odstąpienia od umowy)?
Mimo, iż w świetle Prawa przedsiębiorców działalność nierejestrowa nie jest działalnością gospodarczą, a osoba ją wykonującą – przedsiębiorcą, należy pamiętać, że odnosi się to do sfery publicznoprawnej, czyli relacji z organami państwa.
Zgodnie przepisami Kodeksu cywilnego (regulującego stosunki między podmiotami prywatnymi), działalność nierejestrowa nadal pozostaje działalnością gospodarczą, a osoba ją wykonująca posiada w myśl tej ustawy status przedsiębiorcy. Oznacza to wymóg przestrzegania wszystkich obowiązków związanych z ochroną praw konsumenta, m.in. obowiązku informacyjnego i prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość.
Powyższe uwagi odnoszą się w szczególności do osób zajmujących się sprzedażą internetową na niewielką skalę. W celu spełnienia wszystkich warunków wymaganych przez prawo, powinny one w szczególności ustanowić regulamin (zawierający informacje wymagane przez ustawę o prawach konsumenta i ustawę o świadczeniu usług drogą elektroniczną) oraz opracować procedurę zwrotu towarów.
W stosunkach z konsumentami, takie osoby powinny posługiwać się swoim imieniem i nazwiskiem oraz adresem zamieszkania (nie jest konieczne podawanie numeru PESEL).
Działalność nierejestrowana a RODO?
Chociaż ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO) nie znajduje zastosowania w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych przez osobę fizyczną w ramach czynności o czysto osobistym lub domowym charakterze, wyłączenie to nie znajdzie zastosowania w przypadku osoby prowadzącej działalność nierejestrową (przetwarzanie danych klientów/kontrahentów wykracza bowiem poza czynności osobiste).
Oznacza to, że taka osoba musi przestrzegać przepisów RODO oraz realizować obowiązki wynikające z tego aktu (m.in. obowiązek informacyjny). Wymaga to w szczególności stworzenia odpowiednich dokumentów i procedur, co najczęściej będzie wymagało pomocy specjalisty (w żadnym wypadku nie należy kopiować dokumentów stosowanych przez inne podmioty!).
Dodatkową zaletą takiego rozwiązania jest „skrojenie” wdrożenia RODO pod konkretne potrzeby osoby prowadzącej działalność nierejestrową.
Gotowy regulamin dla sklepu internetowego
Nasze gotowe dokumenty dla sklepów internetowych stanowią szybkie i ekonomiczne rozwiązanie dla przedsiębiorców, chcących rozwijać swój biznes dynamicznie i zgodnie z prawem.
Pozwalają one nie tylko zaoszczędzić czas, ale również pieniądze, które zazwyczaj trzeba przeznaczyć na wiele różnych spraw.
- Regulamin, polityka prywatności, RODO i inne!
- Gdy sprzedajesz produkty fizyczne, elektroniczne lub mieszane
- Rok aktualizacji z opcją przedłużenia
- Stworzone przez ekspertów e-commerce
- Otrzymasz instrukcje, checklisty i proste edytowalne dokumenty
- Bez abonamentu, jednorazowa płatność
A jeżeli potrzebujesz indywidualnej pomocy przy swoim sklepie internetowym, napisz do nas korzystając z formularza kontaktowego!
Kilka słów na koniec
Mimo iż niektóre szczegóły wykonywania działalności nierejestrowej/nierejestrowanej/nieewidencjonowanej mogą na pierwszy rzut oka wydawać się skomplikowane, z pewnością są łatwiejsze do opanowania i wdrożenia niż ma to miejsce w przypadku wymogów wykonywania “klasycznej” działalności gospodarczej.
W tym kontekście, prowadzenie własnego biznesu w ramach opisywanej instytucji może być dobrym “treningiem” przed szerszym rozwinięciem skrzydeł albo sposobem na zgodne z prawem “dorobienie sobie po godzinach”.
Niezależnie od motywów kierujących osobą rozpoczynającą działalność nierejestrową, powinna ona podjąć wcześniej niezbędne przygotowania, gwarantujące spełnienie wszystkich warunków wymaganych przez prawo.
Udostępnij ten artykuł dalej, niech więcej osób uzyska dzięki niemu potrzebną wiedzę. Dziękujemy!
