Jak reklamować suplementy? Zasady i zmiany dotyczące reklamy suplementów diety

Reklama suplementów diety – podsumowanie na start

Jeżeli nie chcesz czytać całego artykułu, zapoznaj się z najważniejszymi informacjami:

• Suplementy diety nie stanowią leków a żywność i podlegają przepisom dotyczącym produktów spożywczych.
• Reklama nie może wprowadzać w błąd konsumentów. 
• Oznakowanie, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą zawierać informacji stwierdzających lub sugerujących, że zbilansowana i zróżnicowana dieta nie może dostarczyć wystarczających dla organizmu ilości składników odżywczych a także, że suplementy diety mają właściwości zapobiegania chorobom lub leczenia chorób ludzi.
• Możliwość stosowania oświadczeń odnoszących się do właściwości zdrowotnych lub żywieniowych regulowana jest przepisami Rozporządzenia 1924/2006.
• Oświadczenia zdrowotne mogą być stosowane wyłącznie, gdy zostały umieszczone w wykazie dopuszczalnych oświadczeń.
• W przypadku oświadczeń kosmetycznych, tzw. beauty claims brak jest szczegółowej regulacji, odnoszącej się do tych oświadczeń. Podlegają one jednak ogólnym zasadom, tj. m. in. zakazowi wprowadzania w błąd.

Już teraz wiesz, że potrzebujesz pomocy przy reklamie suplementów? Uzupełnij formularz kontaktowy i skontaktuj się z nami. Skorzystaj z 15 minutowej bezpłatnej konsultacji z prawnikiem.

Jeżeli interesuje się reklama w branży medycznej i beauty zajrzyj do innych naszych artykułów:

• Jak reklamować gabinet medycyny estetycznej? Zakaz reklamy wyrobów medycznych
• Jak reklamować salon optyczny? Zakaz reklamy wyrobów medycznych
• Kiedy Twoja reklama jest legalna?
• Jak prowadzić reklamę wyrobów medycznych zgodnie z prawem

O czym mówimy, kiedy mówimy o suplementach diety?

Suplementy diety, wbrew powszechnemu mniemaniu nie są lekami (produktami leczniczymi w rozumieniu Prawa farmaceutycznego) a są żywnością.

Zgodnie z art. 3 ust. 3 pkt. 39 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia (dalej: „Ustawa”) suplement diety to środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej dawkowanie, w postaci:

• kapsułek,
• tabletek,
• drażetek i w innych podobnych postaciach,
• saszetek z proszkiem,
• ampułek z płynem,
• butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych,

z wyłączeniem produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu przepisów prawa farmaceutycznego.

Zatem do suplementów diety stosować się będą regulacje dotyczące żywności, nie zaś leków.

Podstawowe zasady dotyczące reklamy suplementów diety w polskim prawie

Zgodnie z art. 27 ust. 3 Ustawy oznakowanie, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą zawierać informacji stwierdzających lub sugerujących, że zbilansowana i zróżnicowana dieta nie może dostarczyć wystarczających dla organizmu ilości składników odżywczych.

Szczegółowe warunki dotyczące znakowania suplementów diety i ich opakowań określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 9 października 2007 r. w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety. Zgodnie z nim suplementy diety wprowadzane do obrotu znakuje się, umieszczając na opakowaniu następujące informacje:

• określenie „suplement diety”;
• nazwy kategorii substancji odżywczych lub substancji charakteryzujących produkt lub wskazanie charakteru tych substancji;
• porcję produktu zalecaną do spożycia w ciągu dnia;
• ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia;
• stwierdzenie, że suplementy diety nie mogą być stosowane jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety;
• stwierdzenie, że suplementy diety powinny być przechowywane w sposób niedostępny dla małych dzieci.

Rozporządzenie to wskazuje również sposób, w jaki powinny zostać umieszczane informacje o zawartości witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny. Muszą one być wskazywane:

• w postaci liczbowej, korzystając z odpowiednich jednostek określonych przepisami,
• w przeliczeniu na zalecaną przez producenta do spożycia dzienną porcję produktu,
• w procentach w stosunku do referencyjnych wartości spożycia,
• jako przeciętne wartości oparte na analizie produktu, wykonanej przez producenta.

Unijne regulacje reklamy suplementów diety

Pozostałe regulacje dotyczące reklamy suplementów diety znajdują się w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (dalej: „Rozporządzenie nr 1169/2011”).

Zarówno w zakresie informowania o żywności, jak i reklamy oraz prezentacji środków spożywczych, w szczególności kształtu, wyglądu lub opakowania, zastosowanych materiałów opakowaniowych, sposobu ustawienia oraz otoczenia, w jakim są pokazywane nie mogą wprowadzać w błąd. Muszą one być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumenta

W szczególności informacje te nie mogą wprowadzać w błąd:

• co do właściwości lub statusu suplementu diety a w szczególności co do jego charakteru, tożsamości, właściwości, składu, ilości, trwałości, kraju lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji;
• przez przypisywanie środkowi spożywczemu działania lub właściwości, których on nie posiada;
• przez sugerowanie, że środek spożywczy ma szczególne właściwości, gdy w rzeczywistości wszystkie podobne środki spożywcze mają takie właściwości, zwłaszcza przez szczególne podkreślanie obecności lub braku określonych składników lub składników odżywczych;
• przez sugerowanie poprzez wygląd, opis lub prezentacje graficzne, że chodzi o określony środek spożywczy lub składnik, mimo że w rzeczywistości komponent lub składnik naturalnie obecny lub zwykle stosowany w danym środku spożywczym został zastąpiony innym komponentem lub innym składnikiem.

Czy reklamy suplementów diety mogą odnosić się do wpływu na zdrowie?

Informacje na temat żywności nie mogą przypisywać jakiemukolwiek środkowi spożywczemu właściwości zapobiegania chorobom lub leczenia chorób ludzi bądź też odwoływać się do takich właściwości.

Mimo to, wiele reklam suplementów diety, przedstawia je jako remedium na wszystkie dolegliwości. Wynika to głównie z braku świadomości istnienia tej regulacji. Wiedza społeczeństwa na temat suplementów diety oraz świadomość istotnych różnic pomiędzy suplementami diety i produktami leczniczymi  wciąż nie jest duża. Zaś niektóre podmioty na rynku suplementów diety niewiedzę tę wykorzystują. Działania takie są piętnowane przez właściwe organy, m.in. Główny Inspektorat Sanitarny i Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. 

Nie oznacza to jednak, że jakiekolwiek odwołanie do właściwości zdrowotnych danego suplementu jest zakazane. W niektórych przypadkach możliwe jest stosowanie tzw. oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych.

Oświadczenia zdrowotne i żywieniowe

Możliwość stosowania oświadczeń zdrowotnych i żywieniowych reguluje Rozporządzenie (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych dotyczących żywności (dalej: „Rozporządzenie nr 1924/2006”).

Ta regulacja dotyczy wszelkich oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych przedstawianych w przekazach o charakterze komercyjnym, w tym między innymi w reklamie danych kategorii żywności i w kampaniach a także do znaków towarowych i marek, które mogą być odbierane jako informacje żywieniowe lub zdrowotne.

W rozumieniu tego rozporządzenia oświadczeniami są komunikaty lub przedstawienia, które, zgodnie z przepisami wspólnotowymi lub krajowymi, nie są obowiązkowe, łącznie z przedstawieniem obrazowym, graficznym lub symbolicznym w jakiejkolwiek formie, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że żywność ma szczególne właściwości.

Oświadczeniami żywieniowymi są oświadczenia, które twierdzą, sugerują lub dają do zrozumienia, że dana żywność ma szczególne właściwości odżywcze ze względu na:

• energię (wartość kaloryczną), której
  • dostarcza,
  • dostarcza w zmniejszonej lub zwiększonej ilości, lub
  • nie dostarcza,

lub

• substancje odżywcze lub inne substancje,
  • które zawiera,
  • które zawiera w zmniejszonej lub zwiększonej ilości, lub
  • których nie zawiera.

Zaś oświadczenia zdrowotne to oświadczenia, które stwierdza, sugeruje lub daje do zrozumienia, że istnieje związek pomiędzy kategorią żywności, daną żywnością lub jednym z jej składników, a zdrowiem.

Podstawowe zasady stosowania oświadczeń

Podobnie jak we wcześniej wspominanych regulacjach, jedną z podstawowych zasad jest zakaz wprowadzania w błąd konsumentów. Zatem oświadczenia zdrowotne i żywieniowe nie mogą:

• być nieprawdziwe, niejednoznaczne lub wprowadzające w błąd;
• budzić wątpliwości co do bezpieczeństwa lub adekwatności odżywczej innej żywności;
• zachęcać do nadmiernego spożycia danej żywności lub stanowić przyzwolenia dla niego;
• stwierdzać, sugerować lub dawać do zrozumienia, że zrównoważony i zróżnicowany sposób odżywiania się nie może zapewnić odpowiednich ilości składników odżywczych w ujęciu ogólnym.
• odnosić się do zmian w funkcjonowaniu organizmu w sposób wzbudzający lub wykorzystujący lęk u konsumenta przy pomocy tekstu bądź przy pomocy obrazów, przedstawień graficznych lub symbolicznych.

Nie należy jednak zapominać, że oświadczenia żywieniowe i zdrowotne muszą się opierać na ogólnie przyjętych dowodach naukowych i być nimi potwierdzone.

Jeżeli zastanawiasz się jak prowadzić reklamę suplementów diety, nie tylko zgodnie z przepisami dotyczącymi żywności, a także zgodnie z innymi przepisami prawa zajrzyj do tego artykułu: Jak przeprowadzić kampanię reklamową zgodnie z prawem?

Gdy mimo zapoznania się z tym i innymi naszymi artykułami, nadal masz wątpliwości co do legalności Twoich działań – napisz do nas korzystając z formularza poniżej. Chętnie odpowiemy na Twoje pytania i pomożemy w prowadzeniu reklamy zgodnie z prawem.

Kiedy dopuszczalne jest stosowanie oświadczeń zdrowotnych lub żywieniowych?

Stosowanie oświadczeń zdrowotnych lub żywieniowych jest dozwolone jedynie w przypadkach, gdy spełnione są następujące warunki:

• na podstawie ogólnie uznanych dowodów naukowych potwierdzone zostało, że obecność lub brak, albo też obniżona zawartość w danej żywności lub kategorii żywności składnika odżywczego lub innej substancji, do której odnosi się oświadczenie, ma korzystne działanie odżywcze lub fizjologiczne;
• składnik odżywczy, której dotyczy oświadczenie:
  • jest zawarty w produkcie końcowym w znaczącej ilości określonej w przepisach wspólnotowych lub – gdy nie istnieją takie przepisy – w ilości, która ma zgodne z oświadczeniem działanie odżywcze lub fizjologiczne, co potwierdzają ogólnie uznane dowody naukowe; lub
  • nie jest w nim zawarty(-a) lub jest zawarty(-a) w obniżonej ilości, która ma zgodne z oświadczeniem działanie odżywcze lub fizjologiczne, co potwierdzają ogólnie uznane dowody naukowe;
• w odpowiednich przypadkach, składnik odżywczy lub inna substancja, której dotyczy oświadczenie, występuje w postaci przyswajalnej przez organizm;
• ilość produktu, jakiej spożycia można racjonalnie oczekiwać, zapewnia znaczącą ilość składnika odżywczego lub innej substancji, której dotyczy oświadczenie, określoną w przepisach wspólnotowych lub – gdy nie istnieją takie przepisy – znaczącą ilość, która przyniesie zgodne z oświadczeniem działanie odżywcze lub fizjologiczne, co potwierdzają ogólnie uznane dowody naukowe;
• gdy można oczekiwać, że przeciętny konsument zrozumie opisane w oświadczeniu korzystne działanie.

Jakie są warunki stosowania oświadczeń zdrowotnych?

Zasadniczo, Rozporządzenie nr 1924/2006 zabrania używania oświadczeń zdrowotnych, jeżeli oświadczenie:

• nie spełnia wymogów ogólnych,
• nie spełnia wymogów szczególnych,
• nie jest objęte zezwoleniem,
• nie figuruje w wykazie oświadczeń dozwolonych.

Szczegółowe warunki dotyczące oświadczeń zdrowotnych obejmują umieszczenie następujących informacji przy etykietowaniu, a jeżeli nie występuje ono – przy prezentacji i w reklamie:

• stwierdzenie wskazujące na znaczenie zrównoważonego sposobu żywienia i zdrowego trybu życia;
• ilość środka spożywczego i poziom jego spożycia niezbędny do uzyskania korzystnego działania, o którym mówi dane oświadczenie;
• w stosownych przypadkach, stwierdzenie skierowane do osób, które powinny unikać danego środka spożywczego; i
• odpowiednie ostrzeżenie w przypadku produktów, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia, jeżeli są spożywane w nadmiarze.

Bezwzględnie zabronione oświadczenia zdrowotne

Zgodnie z art. 12 Rozporządzenia 1924/2006, niedozwolone są:

• oświadczenia, które sugerują, że niespożycie danej żywności mogłoby mieć wpływ na zdrowie;
• oświadczenia, które odwołują się do szybkości lub wielkości obniżenia masy ciała;
• oświadczenia, które odwołują się do zaleceń poszczególnych lekarzy lub specjalistów w zakresie zdrowia i innych stowarzyszeń.

Uzyskanie zezwolenia na korzystanie z oświadczenia lub wykaz dozwolonych oświadczeń

Oświadczenia zdrowotne mogą być stosowane wyłącznie w przypadku, gdy uzyskane zostało zezwolenie lub znajdują się w wykazie dozwolonych oświadczeń.

Ścieżka uzyskania zezwolenia jest zdecydowanie trudniejsza, ponieważ wymaga przeprowadzenia postępowania przed właściwym urzędem w państwie członkowskim UE oraz przed Komisją Europejską. W tym celu przedstawiane są szczegółowe wyniki badań, które zostały przeprowadzone w odniesieniu do danego oświadczenia zdrowotnego, w tym – jeśli takie istnieją – niezależnych i poddanych ocenie środowiska badawczego badań, jak też wszelkich innych dostępnych materiałów, z których wynika, że dane oświadczenie spełnia kryteria określone w niniejszym rozporządzeniu a także kopie wyników innych badań naukowych, które mają znaczenie dla danego oświadczenia zdrowotnego.

Zdecydowanie prostszą i szybszą ścieżką, jest skorzystanie z opublikowanego, wspólnotowego rejestru oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych, który zawiera zatwierdzone przez Komisję Europejską oświadczenia.

Wykaz dostępny jest publicznie, pod tym linkiem i wskazuje nie tylko dopuszczalne oświadczenia zdrowotne (claimy), ale także wymogi dotyczące ich stosowania. Na przykład, oświadczenie „Witamina C pomaga w prawidłowej produkcji kolagenu w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania skóry” umieszczone pod numerem: POL-HC-6505, jest dopuszczone do stosowania w przypadku żywności będącej przynajmniej źródłem witaminy C zgodnie z oświadczeniem, wymienionym w załączniku do Rozporządzenia nr 1924/2006.

Czy można odnosić się do pięknego wyglądu? Czy oświadczenia kosmetyczne (beauty claims) są dozwolone?

W reklamach i prezentacji suplementów diety często pojawią się oświadczenia odnoszące się nie do kwestii zdrowotnych i żywieniowych, czyli dotyczących efektu odżywczego lub fizjologicznego na ciało człowieka, a wpływu na wygląd. Przez to nie podlegają przepisom Rozporządzenia nr 1924/2006.

Mogą to być twierdzenia odnoszące się do utrzymania jędrności skóry, grubości i szybkości rośnięcia włosów czy twardości paznokci. Niektóre z oświadczeń odnoszą się do włosów i skóry, tak jak wcześniej wspomniana witamina C lub cynk (POL-HC-6540), biotyna (POL-HC-6337), miedź (POL-HC-6360) i selen (POL-HC-6461), które zgodnie z zatwierdzonymi oświadczeniami, przyczyniają się do utrzymania prawidłowego stanu włosów. Są one jednak powszechnie wykorzystywane w marketingu niektórych suplementów, który skupia się na bardziej kreatywnym opisie wpływu suplementów na piękny wygląd.

Nie oznacza to jednak, że beauty claims mogą być stosowane dowolnie. Musza być one zgodne z przepisami dotyczącymi informowania konsumentów o żywności, przywoływanymi powyżej, w szczególności nie mogą wprowadzać konsumentów w błąd.

Samoregulacja branżowa reklamy suplementów diety

Niezależnie od postanowień przepisów prawnych, organizacje branżowe wprowadziły dodatkowe zasady, które odnoszą się do reklamy suplementów diety. Są to w szczególności: 

• Kodeks Dobrych Praktyk Reklamy Suplementów Diety sporządzony przez Krajową Radę Suplementów Diety i Odżywek, POLFARMED – Polska Izba Przemysłu Farmaceutycznego i Wyrobów Medycznych, PASMI – Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty, oraz SUPLEMENTY POLSKA – Związek Producentów i Dystrybutorów wypracowały wspólnie Kodeks Dobrych Praktyk Reklamy Suplementów Diety,
• Porozumienie nadawców w sprawie rozpowszechniania reklam suplementów diety, którego sygnatariuszami są najwięksi nadawcy reklam telewizyjnych w Polsce, w tym Telewizja Polska, Telewizja Polsat i TVN.

Szczególnie istotne jest to drugie porozumienie, ponieważ reguluje zasady, z jakimi muszą być zgodne reklamy, aby mogły być emitowane przez nadawców jako sygnatariuszy porozumienia. Ma to oczywisty wpływ na reklamodawców, którzy, mimo że nie są formalnie związani porozumieniem, to jeżeli chcą, aby ich reklamy były emitowane, muszą się do niego dostosować.

Sankcje za naruszenie przepisów

Naruszenie przepisów ustawy karane jest karą pieniężną w wysokości do trzydziestokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający (art. 103 ust. 1 pkt 1 i 1b lit. c ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia). 

Zmiany na rynku suplementów diety?

 Coraz więcej mówi się o nowelizacji ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Proponowane zmiany obejmują wprowadzenie zasad podobnych, do zasad obowiązujących przy reklamie wyrobów medycznych czy produktów leczniczych. 

Projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia zawiera następujące propozycje zmian:

• prezentacja lub reklama suplementu diety musi przedstawiać suplement diety w sposób rzetelny, nie może wprowadzać w błąd, w szczególności musi być zgodna z wymogami Rozporządzenia nr 1169/2011 i Rozporządzenia nr 1924/2006. Zakazane jest w szczególności wprowadzanie w błąd co do właściwości suplementu diety poprzez zawieranie wspólnego głównego członu z nazwą własną albo powszechnie stosowaną wyrobu medycznego, produktu leczniczego lub dotyczących ich znaków towarowych. 
• Podczas prowadzenia prezentacji lub reklamy suplementy diety obowiązkowo będzie musiał być umieszczony komunikat: „Suplement diety jest środkiem spożywczym, którego celem jest uzupełnienie normalnej diety. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych”.
• Zakaz wykorzystywania w reklamie suplementów diety wizerunku autorytetów i ekspertów w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu, w tym przede wszystkim osób wykonujących zawody medyczne. A także zakaz wykorzystywania przedmiotów, które mogą budzić skojarzenia z zawodami medycznymi, czy prezentować czynności mogących budzić skojarzenia z wykonywaniem zawodu medycznego, takich jak badanie, wypisywanie recepty, sprzedaż w aptece.
• Reklama nie może być kierowana do osób poniżej 12 r. ż.
• Zakaz prezentacji lub reklamy suplementów w jednostkach systemu oświaty, podmiotach wykonujących działalność leczniczą, w aptekach i punktach aptecznych. Będzie możliwość prezentowania suplementów diety w wydzielonych miejscach umieszczonych w polu widzenia kupujących, ale nie znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie punktu obsługi klienta. Suplementy będą musiały być oddzielone od prezentowanych tam leków, kosmetyków i wyrobów medycznych. Te same zasady dotyczące prezentacji lub reklamy suplementów obowiązywać będą również w punktach obrotu pozaaptecznego, sklepach zielarsko–medycznych, sklepach specjalistycznych zaopatrzenia medycznego.
• W prezentacji, oznakowaniu i reklamie suplementów będzie można stosować dobrowolnie znak potwierdzający ich jakość i bezpieczeństwo na podstawie analizy składu. Do tego konieczne będzie przeprowadzenie przez producentów badań laboratoryjnych w jednostce naukowej, która w opinii potwierdzi zgodność składu suplementu diety z wymaganiami dotyczącymi bezpieczeństwa żywności i suplementów diety. Wzór znaku, jednostki naukowe wykonujące takie badania oraz ich tryb i stawki opłat za wydanie opinii MZ określi w rozporządzeniu.

Projekt ustawy przewiduje również wysokie kary pieniężne za naruszenie przepisów ustawy i prowadzenie prezentacji i reklamy suplementów niezgodnie z przepisami – nawet w kwocie do 1 000 000 zł.

Ponadto projekt ustawy wprowadza zmiany w zakresie obowiązku powiadomienia o wprowadzeniu lub zamiarze wprowadzenia suplementów diety po raz pierwszy do obrotu na terytorium RP. Brak wymaganego powiadomienia skutkować będzie odpowiedzialnością administracyjną, a kary wymierzał będzie właściwy państwowy organ inspekcji sanitarnej.

Jeżeli masz problem z reklamą suplementu diety i zastanawiasz się w jaki sposób prowadzić jego promocję zgodnie z prawem – napisz do nas korzystając z tego formularza! Odezwiemy się do Ciebie, aby porozmawiać, jak możemy Ci pomóc.

Zdjęcie dodane przez Nataliya Vaitkevich.