Aplikacja mobilna a prawo – Najważniejsze informacje

Zapewne zdajesz sobie sprawę z wyzwań, jakie niesie ze sobą rozwijanie i wdrażanie aplikacji mobilnej. Rynek aplikacji mobilnych jest wymagający. Od pomysłu, przez projektowanie, programowanie, aż po marketing, wdrożenie i utrzymanie aplikacji. Ale czy wiesz, o jakie aspekty prawne zadbać, aby Twoja aplikacja (i oprogramowanie) działała w zgodzie z obowiązującym prawem? 

Aplikacja mobilna, to nie tylko to, co widzi użytkownik. Na aplikację składają się różne elementy, do których znajdą zastosowanie różne przepisy prawa. Z prawnego punktu widzenia kod źródłowy będzie miał inny status w kontekście prawnym, aniżeli dane osobowe użytkowników. Jako twórca aplikacji musisz być świadomy wszystkich tych aspektów. Niech Cię to przy tym nie zniechęca, ponieważ świadomość prawna pozwoli Ci stworzyć aplikację w zgodzie z prawem, której zaufają użytkownicy. 

W tym artykule przyjrzymy się kluczowym aspektom prawnym, o których powinieneś wiedzieć, aby Twoja aplikacja nie była źródłem potencjalnych problemów prawnych. 

Przeczytaj także: Jak stworzyć aplikację mobilną krok po kroku. Poradnik od prawnika

Odsłuchaj podcastu o aplikacjach mobilnych i prawie

Podsumowanie na start:

1. Tworząc aplikację mobilną, upewnij się, że posiadasz wszelkie niezbędne prawa (prawa własności, prawa autorskie, licencje) do wszystkich jej elementów (w tym sposobów ich wyrażenia), od kodu źródłowego po grafikę interfejsu i treści. Jeżeli w procesie tworzenia aplikacji mobilnej brały udział osoby zewnętrzne np. programiści czy graficy, należy zadbać o nabycie majątkowych praw autorskich do stworzonych przez nich dzieł (utworów).
2. Aplikacje mobilne często zbierają wiele danych osobowych, od adresów e-mail po lokalizacje użytkowników. Dbałość o prywatność i bezpieczeństwo danych nie tylko buduje zaufanie użytkowników, ale jest przede wszystkim obowiązkiem prawnym w świetle przepisów RODO, o którym pamiętać powinni wszyscy producenci aplikacji. Kluczowym dokumentem w kontekście przetwarzania danych osobowych jest polityka prywatności.
3. Każda aplikacja mobilna oferująca usługi mieszczące się w pojęciu świadczenia usług drogą elektroniczną powinna mieć swój regulamin. Dla każdej aplikacji mobilnej należy bowiem określić zasady korzystania z niej, które z prawnego punktu widzenia tworzą umowę pomiędzy dostawcą a użytkownikiem. Należy pamiętać o odpowiednim udostępnieniu go użytkownikom, a także o odpowiednim sformułowaniu jego postanowień i zawarciu wszystkich informacji, jakie należy przekazać użytkownikom, będącym konsumentami. 
4. Niezależnie od powyższych kwestii warto pamiętać, że platformy czy sklepy, takie jak Google Play (Android) czy App Store (iOS) mogą stawiać przed deweloperami własne wymagania dotyczące zawartości dokumentacji aplikacji mobilnej – i z tego chętnie korzystają, o czym jako kancelaria nie raz się przekonaliśmy 🙂 Warto zatem poznać prawne aspekty tworzenia aplikacji mobilnych już dziś!

Tworzysz lub posiadasz aplikację mobilną? Już teraz wiesz, że potrzebujesz, aby eksperci stworzyli dla Ciebie odpowiedni regulamin, czy politykę prywatności? Śmiało skontaktuj się z nami 🙂 Skorzystaj z 15 minutowej bezpłatnej konsultacji, gdzie porozmawiamy o Twoich problemach i rozwiązaniach na nie. Wypełnij prosty formularz kontaktowy ➡️

Czy aplikacja mobilna podlega ochronie prawnej?

Każda aplikacja mobilna jest dziełem twórczym, które może podlegać ochronie prawnej. To oznacza, że wszystkie elementy Twojej aplikacji, od kodu źródłowego po grafiki i treści, mogą być objęte prawem autorskim. 

Z prawnego punktu widzenia aplikacja mobilna jest przede wszystkim programem komputerowym.

Zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie. Ochronie prawnoautorskiej w istocie podlega kod źródłowy samej aplikacji, jak i jej poszczególnych elementów. składający się na całość funkcjonalności aplikacji.

Jednocześnie, zaprojektowane rozwiązania funkcjonalne i warstwa graficzna, czyli interfejs użytkownika (tzw. GUI) niezależnie mogą podlegać ochronie prawa autorskiego. Są to elementy aplikacji mobilnej odrębne od programu komputerowego, które podlegają ochronie według ogólnych zasad dotyczących ochrony utworów, w rozumieniu ww. prawa autorskiego. 

Pamiętaj, prawa autorskie automatycznie przysługują twórcom od momentu stworzenia dzieła (wyjątek to stworzenie utworu przez pracownika w ramach wykonywanych obowiązków pracowniczych).

Dlatego ważne jest, abyś w procesie tworzenia aplikacji mobilnej:

• zadbał o prawo do wszelkich treści i materiałów, które znajdują się w Twojej aplikacji. Najbardziej powinno interesować Cię nabycie pełnych praw do poszczególnych elementów aplikacji, w drodze pisemnej umowy o przeniesienie majątkowych praw autorskich. W przypadku, gdy korzystasz z treści innych twórców, którzy nie chcą przenieść swoich praw do utworu, pamiętaj, aby wtedy uzyskać odpowiednie zezwolenia lub licencje na korzystanie;
• unikał też nielegalnego kopiowania lub używania materiałów bez zgody, kiedy czujesz, że powinieneś ją posiadać :). Naruszenia praw autorskich mogą prowadzić do kosztownych sporów prawnych;
• pamiętał również o własnym prawie do kodu źródłowego Twojej aplikacji. Zachowaj kopie kodu i dokumentację z nią związaną. Jeśli korzystałeś z usług programisty, zachowaj także zawartą z nim umowę na wykonanie aplikacji mobilnej, w której znajdują się odpowiednie postanowienia dotyczące nabycia autorskich praw majątkowych do aplikacji. Dokumenty te będą dowodem w przypadku ewentualnego sporu o prawa do aplikacji.

Jednocześnie warto wiedzieć, że same zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego (aplikacji) nie podlegają ochronie prawnoautorskiej. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, przeczytaj także: 

• Prawa autorskie i SaaS: Co warto wiedzieć?
• Prawa autorskie do programu komputerowego i interfejsu użytkownika 

Rejestracja znaku towarowego

Planując stworzenie aplikacji mobilnej, warto rozważyć także rejestrację znaku towarowego, który identyfikuje Twój produkt, czyli aplikację mobilną. Rejestracja znaku towarowego pomaga w ochronie marki firmy przed nieuprawnionym użyciem przez konkurentów i wprowadzaniem w błąd użytkowników co do tożsamości z innym przedsiębiorcą. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, przeczytaj: 

• Znak towarowy – co może nim być?
• Nazwa tokenu jako znak towarowy – blockchain

Ochrona danych osobowych – o czym powinien pamiętać twórca aplikacji?

Ochrona danych osobowych stanowi jeden z najważniejszych aspektów w procesie tworzenia i wdrażania aplikacji mobilnej zgodnie z prawem. Twoja aplikacja może (zapewne będzie, bo bez tego ani rusz) zbierać różnego rodzaju dane osobowe, m.in. takie jak nazwy użytkowników, adresy e-mail czy dane lokalizacyjne. Skoro tak, to musisz dbać o  prywatność i bezpieczeństwo tych informacji.

Odpowiednie podejście do zabezpieczenia i przetwarzania danych osobowych jest przede wszystkim obowiązkiem prawnym. Wynika bezpośrednio z RODO. Jednocześnie też niesie ze sobą inne korzyści. Pomaga bowiem

• wzmocnić zaufanie użytkowników,
• budować pozytywny wizerunek Twojej aplikacji,

co wprost przekłada się na sukces Twojego przedsięwzięcia. 

Kluczowy dokumentem regulującym ochronę danych osobowych jest polityka prywatności. To w niej zawarte są informacje na temat tego, jakie dane zbierasz od użytkowników, w jaki sposób je przetwarzane oraz do jakich celów. Polityka prywatności powinna być jasna, zrozumiała i dostępna dla wszystkich użytkowników. Jej udostępnienie jest wymogiem, którego nie możesz pominąć. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, przeczytaj: 

• Jak napisać politykę prywatności i cookies zgodnie z RODO?
• Jak napisać regulamin dla aplikacji mobilnej krok po kroku? Prawnik radzi

IDaaS (Identity-as-a-service)

Zdarza się, że zaprojektowana funkcjonalność aplikacji mobilnej umożliwia użytkownikowi skorzystanie z uwierzytelnionej tożsamości dostarczonych przez inne podmioty, czyli uzyskanie dostępu do aplikacji za pomocą np. swoich danych konta Facebook czy konta Google. Jest to tzw. funkcja IDaaS (Identity-as-a-service). Dzięki temu użytkownik nie musi zakładać nowego konta dedykowanego dla Twojej aplikacji mobilnej. 

Nie zapominaj wtedy, że niezależnie od „dostawcy” tożsamości użytkownika w ramach IDaaS, Ty również przetwarzasz dane osobowe. Choć robisz to w innym zakresie. Stajesz się administratorem tych danych i zgodnie z zasadami rozliczalności i transparentności, masz obowiązek:

• poinformować użytkowników m.in. o celu, zakresie, sposobie przetwarzania danych osobowych, stosowanych środkach zapewniających ochronę danych osobowych, a także
• udokumentować te czynności w swojej wewnętrznej dokumentacji RODO. 

Dążąc do zapewniania bezpieczeństwa danych osobowych, można (choć nie jest to konieczne) rozważyć wdrożenie normy ISO 27001. Jest to norma standaryzująca systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji. Jest rozpoznawalna globalnie, a zatem także przez kraje, gdzie nie obowiązuje RODO. Stosując je w dużej mierze ograniczasz ryzyko negatywnego zainteresowania ze strony urzędu ochrony danych osobowych. 

Przeczytaj więcej w artykule: Tożsamość jako usługa, czyli co to jest IDaaS (identity as a service)?

Jak prawo chroni użytkowników aplikacji mobilnej?

Usługi realizowane za pomocą aplikacji mobilnych są świadczone drogą elektroniczną, a ich podstawą są umowy zawierane na odległość. Dlatego udostępniając aplikację mobilną, uwzględnić musisz obowiązki, jakie nakłada na usługodawców ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną, a w przypadku kierowania aplikacji do konsumentów – także obowiązki wynikające z ustawy o prawach konsumenta. 

W świetle ww. przepisów, Twoja aplikacja musi posiadać regulamin aplikacji mobilnej. Należy w nim obowiązkowo określić m.in.:

• usługi, jakie są świadczone za pomocą aplikacji,
• warunki świadczenia usług, w tym warunki techniczne niezbędne do korzystania z aplikacji mobilnej,
• postępowanie reklamacyjne

Regulamin musi także zawierać zakaz dostarczania przez użytkowników aplikacji treści bezprawnych, opis warunków zawierania i rozwiązywania umowy o korzystanie z usług oferowanych za pomocą aplikacji mobilnej.

W przypadku, gdy użytkownikami aplikacji będą konsumenci, nie można zapomnieć o szeregu obowiązkach informacyjnych (szczegółowo wymienionych w art. 12 ustawy o prawach konsumenta), zwłaszcza dotyczących:

• prawa odstąpienia od umowy, czy
• pozasądowych sposobach rozwiązywania sporów. 

Tworząc regulamin, unikaj wprowadzania postanowień, które kształtują prawa konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. 

Ważne, regulamin musi zostać udostępniony użytkownikom bez dodatkowych opłat i to przed zawarciem umowy dotyczącej świadczenia usług drogą elektroniczną. Moment ten może różnić się w zależności od aplikacji mobilnej. Może to być np. od razu po instalacji aplikacji lub podczas rejestracji użytkownika. Należy pamiętać, że na żądanie użytkownika, regulamin powinien zostać udostępniony w taki sposób, aby mógł utrwalić jego treść i następnie otwierać na swoim urządzeniu.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, przeczytaj: Jak napisać regulamin dla aplikacji mobilnej krok po kroku? Prawnik radzi

Checklista dla Twojej aplikacji mobilnej

Tworzenie aplikacji mobilnych to nie tylko technologia, to także zrozumienie prawa. Świadomość przepisów znajdujących zastosowanie w procesie tworzenia i wdrożenia aplikacji mobilnej na rynek pozwoli stworzyć Ci innowacyjne, a przy tym legalne i zaufane rozwiązanie, które przyciągnie użytkowników. 

Oto checklista kilku najważniejszych kwestii związanych z wdrożeniem aplikacji mobilnej, o których należy pamiętać: 

1. Prawa autorskie i własność intelektualna:
   – kod źródłowy – upewnij się, że posiadasz pełne prawa autorskie do kodu źródłowego aplikacji albo stosowną licencję. Zadbaj o odpowiednie umowy z osobami, które brały udział w jego tworzeniu;
   – grafika i treści – nawet grafiki interfejsu i treści w aplikacji mogą być chronione prawem autorskim. Sprawdź, czy masz prawo do ich wykorzystania;
2. Ochrona danych osobowych:
   – polityka prywatności – sporządź jasną i zrozumiałą politykę prywatności, która określa, jakie dane zbierasz od użytkowników, w jaki sposób je przetwarzasz i cel, do którego są używane; informuj także o rodzajach plików cookies, które wykorzystujesz; 
   – zabezpieczenie danych – dbaj o bezpieczeństwo danych osobowych użytkowników i stosuj odpowiednie środki ochrony, aby uniknąć wycieków lub naruszeń (na skutek nieautoryzowanych dostępów i ataków), nie polegaj tylko na zabezpieczeniu urządzeń mobilnych przez użytkowników. 
3. Świadczenie usług drogą elektroniczną:
   – regulamin – utwórz regulamin aplikacji, który określa warunki korzystania z usług oferowanych przez aplikację. Upewnij się, że zawiera wszystkie informacje wymagane przez polskie prawo (tj. ustawę z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną) w przypadku aplikacji mobilnych i jest zrozumiały dla użytkowników.
4. Prawa konsumentów:
   – obowiązek informacyjny – jeszcze przed zawarciem umowy o korzystanie z aplikacji mobilnej (czyli zaakceptowania przez użytkownika regulaminu), udziel konsumentów wszelkich informacji wynikających z art. 12 ustawy o prawach konsumenta, pamiętaj także o twoich danych kontaktowych; 
5. Znak towarowy:
   – ochrona marki – zarejestruj znak towarowy, który identyfikuje Twoją aplikację, aby chronić markę przed nieuprawnionym użyciem przez konkurentów (pamiętaj jednak, że idee i zasady będące podstawą określonych rozwiązań czy metod funkcjonowania oprogramowania nie podlegają ochronie prawnoautorskiej).

Pamiętaj, staranność w kwestiach prawnych to inwestycja w przyszłość Twojego projektu.

Potrzebujesz pomocy przy swojej aplikacji mobilnej? Skontaktuj się z nami – prawnikami 🙂 Skorzystaj z 15 minutowej bezpłatnej konsultacji, gdzie porozmawiamy o Twoich problemach i rozwiązaniach na nie. Wypełnij prosty formularz kontaktowy ➡️

Zdjęcie dodane przez Tyler Lastovich.