Niech pierwszy rzuci kamieniem, kto zakładając własną działalność nie myślał lub nie potrzebował ze strony rodziny, czy przyjaciół wsparcia w postaci co najmniej kilku papierowych władców Polski. Powszechną praktyką w takich sytuacjach jest załatwianie wszystkiego bez zbędnych, wydawało by się, formalności i głębszych rozważań na temat prawa.
Warto jednak zastanowić się, w jaki sposób udzielić pożyczki członkowi rodziny czy też koledze, aby nie drżeć w obawie przed organami podatkowymi, czy nawet sądem.
Podsumowanie na startNie chcesz czytać całego artykułu? Zapoznaj się z naszym podsumowaniem poniżej:
|
Umowa pożyczki – ogólne wyjaśnienia
Prawo nie zastrzega konkretnej formy, której dochowanie niezbędne jest do uznania umowy pożyczki za ważną – wskazując, iż wymaga ona formy dokumentowej, jeśli jej wartość przekracza 1000 zł (co oznacza, że zastrzeżona ona została dla celów dowodowych). Brak dochowania tej formy (a więc w praktyce zawarcie umowy pożyczki ustnie)bardzo utrudni nam dochodzenie swoich praw w przypadku potencjalnego sporu sądowego z dłużnikiem, który nie chce zwrócić umówionej kwoty.
W przypadku sporu sądowego zastosowanie znajduje tu art. 74 k.c., w tym § 2 tego przepisu, który stanowi, że dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu. – Fras Mariusz (red.), Habdas Magdalena (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Zobowiązania. Część szczególna (art. 535-764(9)).
Literalne brzmienie przepisów Kodeksu Cywilnego stanowi, że do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie.
Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią (np. obraz, dźwięk, wiadomość e-mail, SMS, pliki komputerowy). Zastosowanie tych przepisów oznacza, iż nie ma już potrzeby pilnowania, aby umowa, w celu dochowania formy w celach dowodowych, miała jak dotychczas papierową formę dokumentu z podpisami stron (forma pisemna).
Forma dokumentowa umowy pożyczki
Aby rozwiać mogące powstać w tym miejscu wątpliwości, należy poddać analizie co rozumie się w myśl prawa jako „sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej oświadczenie” o którym mowa powyżej.
Otóż o możliwości identyfikacji osoby składającej oświadczenie decyduje sposób złożenia oświadczenia, nie zaś jego treść.
Dla przykładu, można ją ustalić dzięki adresowi IP komputera lub numeru telefonu z wykorzystaniem których złożono oświadczenie (social media, e-mail, SMS czy za pośrednictwem komunikatora elektronicznego). Pociąga to za sobą zachowanie formy dokumentowej, nawet jeśli dokument bezpośrednio nie ujawnia danych osoby składającej to oświadczenie.
Decydujące znaczenie będzie miało stwierdzenie, czy sposób wyrażenia woli umożliwia ustalenie tożsamości składającego oświadczenie.
Umowa pożyczki – prowizja i odsetki
Odpłatność umowy pożyczki jest kwestią pozostawioną całkowicie w gestii stron, co oznacza, iż może być ona nieoprocentowana i nie podlegać żadnym dodatkowym opłatom. Jeżeli jednak zdecydujemy się na odpłatność umowy, to może być ona ujęta w formie prowizji, oprocentowania lub z połączeniem obydwu tych metod.
W pierwszym przypadku, pamiętać należy o regulacjach wprowadzających odsetki maksymalne mających przestrzegać zjawisku lichwy. W obecnym stanie prawnym, odsetki nie mogą przekroczyć 10% (jeżeli w umowie przekroczony jest ten próg, to finalnie należą się odsetki maksymalne).
Zaznaczyć należy, iż podmioty udzielające popularnych „chwilówek” w sposób sprytny i niestety zgodny z prawem obchodzą przepisy potencjalnie zmniejszające ich zysk, stosując niekiedy mocno wyśrubowane kwoty określane właśnie np. jako prowizje. W takich wypadkach koszt pożyczki może windować rzeczywiste oprocentowanie do wartości iście astronomicznych.
Z jakich elementów składa się umowa pożyczki
Sporządzając umowę pożyczki (niezależnie od tego, jaką formę jakiego dokumentu przybierze), należy pamiętać o podstawowych elementach i klauzulach, które należy w niej umieścić:
- oznaczenie stron umowy,
- kwota pożyczki,
- termin i zasady spłaty,
- ewentualne koszty pożyczki,
- konsekwencje braku terminowej zapłaty.
Pamiętać należy, iż przedstawiony powyżej katalog ma charakter poglądowy i podstawowy, a umowa pożyczki zawierać może również bardziej szczegółowe regulacje dotyczące np. reklamacji, wypowiedzenia, odstąpienia, przedłużenia jej, czy zastosowania zabezpieczeń. Poziom skomplikowania umowy zależeć będzie również od relacji, pomiędzy podmiotami które ją zawierają.
Porozmawiaj z ekspertem
Stoisz przed wyzwaniem? Szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu, który opisałem w tym artykule? Sprawdź, czy jestem w stanie Ci pomóc.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Pierwszy kontakt jest bezpłatny i ma on na celu ustalenie zakresu potencjalnej naszej pomocy oraz Twoich pytań i wątpliwości.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
Umowa pożyczki a podatki
Co do zasady, umowa pożyczki podlega opodatkowaniu (podatek od czynności cywilno-prawnych, znany jako PCC) w wysokości 0,5% (wcześniej 2%) pożyczanej kwoty. Obowiązek uiszczenia go do urzędu skarbowego spoczywa każdorazowo na pożyczkobiorcy.
Odpowiedzieć należy w tym miejscu na pytanie, czy od każdej umowy pożyczki należy odprowadzić podatek? Jeśli nie, to w jakich okolicznościach jesteśmy z tego obowiązku zwolnieni? W celu uzyskania klarownej odpowiedzi na to pytanie, w następnej części artykułu rozdzielone zostaną kwestie podatkowe na dwie części: pożyczki w rodzinie i pożyczki wśród znajomych.
Pożyczka w rodzinie a podatki
Pożyczki udzielane w gronie najbliższej rodziny korzystają z kilku istotnych ulg, wyróżnić zaś wśród nich możemy dwie podstawowe grupy:
a) Pożyczki nieprzekraczające kwoty 9637 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat
Nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia ani opodatkowaniu, pod warunkiem, że osoba udzielająca pożyczki zalicza się do najbliższej rodziny, rozumianej zgodnie z prawem jako: zstępni (dzieci, wnuki i prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie i pradziadkowie), pasierb i pasierbica, rodzeństwo, ojczym i macocha oraz teściowie.
b) Pożyczki przekraczające kwotę 9637 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat
Nie podlegają opodatkowaniu, pod warunkiem złożenia deklaracji (PCC-13) do właściwego organu podatkowego w terminie 14 dni od dokonania czynności oraz właściwego ich udokumentowania (przelew na rachunek bankowy lub przekaz pocztowy).
Uwaga I: przywilej ten nie obowiązuje w pożyczkach udzielanych pomiędzy teściami, zięciem i synową!
Uwaga II: niedopełnienie wskazanych powyżej obowiązków skutkować może nałożeniem PCC w wysokości 20% kwoty pożyczki, w przypadku wykrycia nieprawidłowości przez organ skarbowy. Mając więc na uwadze, o kwotach jakiego rozmiaru mówimy, warto jest dopilnować wszelkich wymaganych prawem formalności.
Pożyczka wśród znajomych a podatki
Jeśli okoliczności zmusiły nas do wzięcia pożyczki, która nie kwalifikuje się do ulg opisanych powyżej, nie wszystko jest stracone! Odnotować należy, że zgodnie z prawem:
Nie podlegają obowiązkowi zgłoszenia ani opodatkowaniu pożyczki, których kwota lub wartość nie przekracza 1000 zł.
Podsumowanie
Decydując się na udzielenie lub wzięcie pożyczki, warto dobrze uwzględnić to z kim, i na jaką kwotę zawieramy umowę, gdyż od tego przede wszystkim zależeć będzie jej treść (ilość i poziom skomplikowania mechanizmów rozliczeniowych i zabezpieczających).
Jeżeli decydujemy się na jej odpłatny charakter, szczególną uwagę należy zwrócić zarówno na odsetki, jak i wszelkie inne koszty które to w umowie pożyczki mogą kryć się pod różnymi nazwami.
Natomiast sposób sformułowania przepisów dotyczących formy dokumentowej na tyle ułatwia jej dochowanie w celach dowodowych, że w relacjach obarczonych minimalnym nawet ryzykiem i niepewnością wystrzegać należy się jedynie umów zawieranych od początku, do końca ustnie.
W kwestii opodatkowania i zgłoszenia umowy do urzędu skarbowego, tak długo jak pilnujemy zarówno limitów kwotowych (niezwykle pomocne będą w tym celu umowy w formie dokumentu lub chociaż potwierdzenia przelewów), jak i katalogu osób zwolnionych z obowiązków podatkowych jako najbliższa rodzina, nie grozi nam niebezpieczeństwo w przypadku kontroli organów podatkowych.
Pomóż nam dotrzeć do innych osób! Udostępnij ten artykuł dalej, niech więcej osób uzyska dzięki niemu potrzebną wiedzę. Dziękujemy!
