Czy zdarzyła Ci się już taka sytuacja: krawcowa źle odszyła Twój projekt albo został Ci on ukradziony przez konstruktora? Takie historie słyszałem wielokrotnie. Czas odpowiedzieć Wam na blogu na to pytanie i kilka innych.
Muszę w tym miejscu przyjąć założenie, że zarówno Ty (jako projektant), jak i Twój podwykonawca, prowadzicie działalność gospodarczą (czyli jesteście przedsiębiorcami). W innym wypadku musiałbym wziąć pod uwagę dodatkowo prawa konsumenta.
Przeczytaj też: Kiedy muszę założyć działalność gospodarczą?
Podsumowanie na start
Nie chcesz czytać całego artykułu? Zapoznaj się z naszym podsumowaniem poniżej:
- Umowa ze szwalnią lub konstruktorem najczęściej ma charakter umowy o dzieło.
- Ze względów dowodowych, umowę o dzieło warto zawrzeć w formie pisemnej lub mailowo.
- W umowie powinno znaleźć się odpowiednie postanowienie na wypadek opóźnienia się wykonawcy dzieła.
- W przypadku nienależytego wykonywania dzieła, możesz:
- wezwać do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin,
- po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu możesz od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.
- W przypadku otrzymania wadliwego dzieła, możesz skorzystać z ochrony, jaką dają przepisy o rękojmi.
- W przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania dzieła, a także gdy wykonawca zwlekał z wykonaniem umowy, możesz domagać się od niego odszkodowania.
- Krawcowe lub konstruktorzy nie wnoszą do Twojego projektu twórczego wkładu (ich praca ma bowiem charakter techniczny), zatem nie przysługują im do niego prawa autorskie.
Jaką umowę zawrzeć ze szwalnią lub krawcową?
Na początku muszę wyjaśnić, jaką umowę powinieneś zawrzeć ze szwalnią lub krawcową. Ma to istotne znaczenie dla późniejszego dochodzenia roszczeń w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez drugą stronę.
Zakładając, że krawcowa/szwalnia ma uszyć dla Ciebie produkty na podstawie Twojego własnego projektu, zawartą między Wami umowę należy zakwalifikować jako umowę o dzieło, uregulowaną w Kodeksie cywilnym. Taką samą umowę powinieneś zawrzeć z konstruktorem, który przygotuje dla Ciebie wyłącznie odpowiednie rysunki techniczne.
Przeczytaj też: Co może być dziełem w umowie o dzieło?
Jaką formę powinna mieć umowa z krawcową lub konstruktorem?
Umowa o dzieło nie wymaga dla swojej ważności dochowania określonej formy, co oznacza, że można zawrzeć ją choćby ustnie lub mailowo. Dopiero w przypadku woli przeniesienia majątkowych praw autorskich do projektu na drugą stronę, obowiązkowe jest dochowanie formy pisemnej (co w nie będzie konieczne, gdyż celem Waszej współpracy nie będzie przeniesienie takich praw).
Niezależnie od powyższego, treść zawartej umowy powinna zostać w jakiś sposób utrwalona (np. w mailu), aby nie było możliwości jej późniejszego kwestionowania przez drugą stronę.
Przeczytaj też: Czy umowa może być zawarta przez e-mail?
Szwalnia opóźnia się z wykonaniem umowy?
Na wypadek opóźnienia szwalni z wykonaniem umowy, możliwe jest zastrzeżenie na Twoją rzecz kar umownych lub prawa odstąpienia od umowy. Pamiętaj, że w razie zastrzeżenia kary umownej, nie może być ona rażąco wygórowana (np. być równa lub wyższa od wartości całej umowy).
Co możesz zrobić, gdy nie zabezpieczyłeś się wcześniej?
Nawet jeżeli nie zastrzegłeś w umowie uprawnienia do odstąpienia od umowy na wypadek opóźnienia, możesz uczynić to na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów Kodeksu cywilnego. Odstąpienie od umowy wywołuje taki skutek, jak gdyby nie została ona zawarta – możesz zatem żądać od drugiej zwrotu wszystkiego, co wcześniej jej przekazałeś (np. materiałów, zaliczek). Pamiętaj jednak, że krawcowa/szwalnia może się w takim przypadku domagać od Ciebie zwrotu wartości już wykonanej pracy.
Odstąpienie od umowy wymaga złożenia drugiej stronie odpowiedniego oświadczenia (choć wystarczające jest wysłanie go mailem, dla bezpieczeństwa lepiej doręczyć je przesyłką poleconą).
Co zrobić, gdy szwalnia źle wykonuje dzieło?
W takim wypadku, możesz:
- wezwać do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin,
- po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu możesz od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo szwalni.
Jeżeli odstępujesz od umowy lub powierzasz jej wykonanie komuś innemu, możesz żądać zwrotu materiałów i wydania rozpoczętego dzieła.
Porozmawiaj z ekspertem
Stoisz przed wyzwaniem? Szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu, który opisałem w tym artykule? Sprawdź, czy jestem w stanie Ci pomóc.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Pierwszy kontakt jest bezpłatny i ma on na celu ustalenie zakresu potencjalnej naszej pomocy oraz Twoich pytań i wątpliwości.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
Co zrobić, gdy szwalnia źle odszyła produkt?
Powyżej opisałem Ci, co możesz zrobić, gdy szwalnia wykonuje produkt niezgodnie z ustaleniami (czyli opóźnia się z jego wykonaniem lub wykonuje go w sposób niezgodny z projektem).
Jeżeli jednak niezgodność produktu z umową (czyli wada fizyczna lub prawna) ujawniła się dopiero po jego dostarczeniu możesz skorzystać z uprawnień przysługujących Ci z tytuł rękojmi, uregulowanych w Kodeksie cywilnym.
W razie wadliwości dostarczonego produktu, możesz
- złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy;
- żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady.
Z uwagi na fakt, iż celem rękojmi jest w pierwszej kolejności utrzymanie zawartej umowy w mocy, odstąpienie od niej albo żądanie obniżenia ceny nie jest możliwe, jeżeli szwalnia niezwłocznie zaoferuje Ci wymianę produktu na niewadliwy albo usunięcie wady. Ograniczenie to nie ma jednak zastosowania, jeżeli produkt był już wymieniany lub naprawiany przez szwalnię albo nie uczyniła ona zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady (w takim przypadku możesz dochodzić każdego z czterech roszczeń, które wymieniłem powyżej).
Pamiętaj jednak, że możesz odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.
Przeczytaj też: Kiedy można odstąpić od umowy o dzieło?
Odszkodowanie za niewykonanie lub nienależyte wykonanie dzieła i opóźnienia
Niezależnie od uprawnień opisanych wcześniej, jeżeli niewykonanie lub nienależyte wykonanie produktów przez szwalnię lub zwłoka w ich dostarczeniu spowodowały po Twojej stronie szkodę (np. obowiązek zapłaty kary umownej kontrahentowi, który zamówił u Ciebie gotowe produkty), możesz domagać się jej naprawnienia na podstawie ogólnych przepisów Kodeksu cywilnego:
Art. 471. Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Art. 477. § 1. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać, niezależnie od wykonania zobowiązania, naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
§ 2. Jednakże gdy wskutek zwłoki dłużnika świadczenie utraciło dla wierzyciela całkowicie lub w przeważającym stopniu znaczenie, wierzyciel może świadczenia nie przyjąć i żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
Gwoli ścisłości, w tym przypadku dłużnikiem jest szwalnia.
Przedawnienie Twoich ewentualnych roszczeń
Napiszę wprost – roszczenia wynikające z Twojej umowy o dzieło przedawniają się po 2 latach od dnia oddania dzieła. Natomiast, jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z umową powinno być oddane (z tego względu, umowa ze szwalnią powinna wyraźnie określić termin dostarczenia gotowych produktów).
Czy krawcowe lub konstruktorzy mają prawa do moich produktów?
Pomimo tego, że celem zawieranej przez Ciebie umowy nie jest współtworzenie utworu, to pewne krawcowe i konstruktorzy mogą sobie rościć prawa do swoich „utworów” (czyli Twoich projektów). Tego rodzaju twierdzenia nie mają jednak żadnych podstaw, gdyż współautorstwo utworu wymaga działania w porozumieniu przez wszystkich twórców, a ponadto wniesienia twórczego wkładu przez każdego z nich.
W przypadku umowy ze szwalnią/konstruktorem nie występuje element działania w porozumieniu (takim działaniem nie jest bowiem dostarczenie projektu, na podstawie którego zostaje później wytworzony gotowy produkt). A jak jest z wkładem twórczym? Przeczytaj poniższy wyrok:
Praca intelektualna o charakterze twórczym, jest przeciwieństwem pracy o charakterze technicznym, która polega na wykonywaniu czynności wymagających jedynie określonej wiedzy i sprawności oraz użycia określonych narzędzi, surowców i technologii. Cechą pracy o charakterze technicznym jest przewidywalność i powtarzalność osiągniętego rezultatu. Proces tworzenia, w przeciwieństwie do pracy technicznej, polega na tym, że rezultat podejmowanego działania stanowi projekcję wyobraźni osoby, od której pochodzi. (…) W tym ujęciu twórczość, jako angażująca wyobraźnię twórcy, ma charakter subiektywny. (…) Wymaganie nowości nie jest natomiast niezbędną cechą twórczości jako przejawu intelektualnej działalności człowieka. – I CK 281/05, OSNC 2006, Nr 11, poz. 186
Z przytoczonego wyroku jasno wynika, że praca techniczna nie jest twórcza, zatem nie może stanowić wkładu w postanie utworu.
Przeczytaj też: Wizażysta, fryzjer, stylista współautorami fotografii?
Kto ma prawo do przygotowanych rysunków konstrukcyjnych projektu?
Jak napisałem wyżej, konstruktor prawdopodobnie nie będzie twórcą, ani współautorem gotowego produktu. Co w takim razie ze stworzonymi przez niego rysunkami, kto ma do nich prawa i do kogo należą fizycznie?
Przedmiotem Twojej umowy o dzieło z konstruktorem jest stworzenie rysunków konstrukcyjnych. Można wnioskować, że to właśnie do Ciebie będą one należeć, niezależnie od formy w jakiej zostały stworzone (oczywiście warto określić w umowie sposób przekazania plików źródłowych i finalnych albo tradycyjnych rysunków).
Z uwagi na fakt, iż rysunki konstrukcyjne będą co najwyżej opracowaniem Twojego projektu, konstruktor nie będzie mógł wykorzystywać ich na własne potrzeby (np. w ramach współpracy z innym klientem) bez wcześniejszego uzyskania Twojej zgody. Aby dodatkowo zabezpieczyć się przed taką ewentualnością, możesz wprowadzić do umowy stosowną karę umowną.
Moje wnioski
Mam nadzieję, że niniejszy artykuł przekonał Cię do nawiązania współpracy z krawcem, konstruktorem lub innym podwykonawcą dopiero po sporządzeniu i zawarciu z nim odpowiedniej umowy. Dzięki temu zyskasz pewność, że druga strona nie będzie kwestionowała zawartych w niej ustaleń, oraz możliwość dodatkowego zabezpieczenia swoich interesów (np. za pomocą kary umownej).
Porozmawiaj z ekspertem
Stoisz przed wyzwaniem? Szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu, który opisałem w tym artykule? Sprawdź, czy jestem w stanie Ci pomóc.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Pierwszy kontakt jest bezpłatny i ma on na celu ustalenie zakresu potencjalnej naszej pomocy oraz Twoich pytań i wątpliwości.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
Ponadto, w umowie możesz wyraźnie przesądzić, że nie udzielasz swojemu kontrahentowi licencji na projekt oraz że nie jesteście współtwórcami wytworzonego na jego podstawie produktu.
