Wiele osób zadaje pytanie: Jaka forma jest korzystniejsza – spółka non profit czy fundacja? W dzisiejszym artykule przedstawię plusy i minusy powyższych form oraz wskażę którą wybrać.
Tak naprawdę non profit to nic innego jak działalność niedochodowa, nienastawiona na zysk, która w ogóle nie jest działalnością o charakterze ekonomicznym.
Zacznijmy od początku, czyli wyjaśnienia czym jest spółka non profit.
Podstawa prawna spółki non profit
Pierwszą istotną informacją jest fakt, iż w polskich aktach prawnych nie znajdziemy definicji legalnej spółki non-profit, co prowadzi do wniosku, że instytucja ta została utworzona przez praktykę.
Zgodnie z art. 151 § 1 k.s.h. spółka z o.o. może być utworzona w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Cele te mogą być zarówno zarobkowe jak i niezarobkowe. Można przyjąć, że spółka z o.o. może powstać:
- w celach zarobkowych;
- w celach gospodarczych niemających charakteru zarobkowego (not for profit);
- w celu niegospodarczym (non profit).
Utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością możliwe jest w celu zrealizowania przedsięwzięć naukowych, hobbystycznych (np. kolekcjonowania dzieł sztuki) lub innych, a także w celach charytatywnych.
Przyjmuje się, że jeżeli spółka została założona w celach gospodarczych, to z reguły ma ona charakter zarobkowy, możliwe jest jednak także realizowanie w spółce gospodarczych celów non profit (cel gospodarczy, ale niezarobkowy – np. prowadzenie w ramach spółki badań rozwojowych lub utworzenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jako formy stowarzyszenia gospodarczego wspólników)[1].
Możliwość dokonania szerokiego spektrum celów przez spółkę z o.o. sprawia, że stosownie do postanowień umowy spółki wyznaczających jej cel, spółka z o.o. może być zarówno przedsiębiorcą, gdy prowadzi działalność zarobkową, bądź podmiotem non profit, jeżeli jej działalność nie jest nastawiona na osiąganie zysku, a także podmiotem not for profit, o ile poza działalnością niegospodarczą i niezarobkową, ubocznie wykonuje działalność gospodarczą, przeznaczając zysk na osiąganie swoich podstawowych celów.
Niezależnie od kwalifikacji spółki z o.o. z tego punktu widzenia, w myśl art. 36 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym formalnie jest ona zaliczana do przedsiębiorców rozumianych jako podmioty (struktury) podlegające wpisowi do rejestru przedsiębiorców w KRS[2].
Jak założyć spółką non profit?
Tak jak wspomniałem wcześniej w polskich aktach prawnych nie znajdziemy definicji legalnej ani informacji o spółce non profit, dlatego w kwestii powstania spółki non profit sięgamy po k.s.h. i przepisy dot. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (ewentualnie po przepisy spółki akcyjnej, ale zdarza się to bardzo żadko).
Powstanie spółki non profit jest analogiczne jak powstanie spółki z o.o. Niezbędna jest umowa zawarta w formie aktu notarialnego (lub poprzez system S24), która określać powinna:
- nazwę i adres siedziby,
- przedmiot działalności,
- wysokość kapitału zakładowego (zgodnie z przepisami, minimalna jego wysokość wynosi 5 tysięcy złotych),
- to, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,
- liczbę i nominalną wartość udziałów, objętych przez poszczególnych wspólników,
- czas trwania spółki, jeśli jest założona na czas określony.
W momencie podpisania umowy powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością non profit w organizacji. Od tego momentu, w ciągu 6 miesięcy niezbędny jest wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Następnym krokiem jest dokonanie zgłoszenia do KRS, za pomocą druku KRS-W3, które składane jest do sądu rejestrowego właściwego dla siedziby firmy.
Więcej o umowie spółki z o.o. przeczytasz w naszym kompendium: Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – kompendium wiedzy
A co ze spółką akcyjną?
Zgodnie z doktryną spółka akcyjna może powstać w każdym celu dozwolonym przez prawo.
Dopuszczalność tworzenia spółki akcyjnej w każdym celu oznacza, że może to być czynione w celu charytatywnym, naukowym itd[3]. Czy spółka akcyjna jest wybierana w przypadku przedsiębiorstw społecznych? W praktyce bardzo rzadko zdarza się, że spółka akcyjna jest wybierana do tego typu przedsiębiorstw ze względu na wysoki kapitał zakładowy i więcej formalności, niż sp. z o.o.
Korzyści płynące ze spółki non-profit
Ogromnym plusem spółki non-profit jest fakt, iż funkcjonują w oparciu o kodeks spółek handlowych, co oznacza bardzo szeroki zakres działania. Ponadto zapewniają szansę na zdobycie środków, a także są solidnym partnerem biznesowym. Przyznają także możliwość uzyskania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, w związku z otrzymaniem statusu organizacji pożytku publicznego (OPP).
Czy są wady spółki non profit?
Niestety tak. Przede wszystkim spółka non profit to wydatek minimum 5 tysięcy złotych związanych z kapitałem zakładowym. Ponadto niezbędne jest składanie sprawozdania finansowego do urzędu skarbowego i Krajowego Rejestru Sądowego oraz prowadzenia pełnej księgowości. Warto także wskazać, iż spółka non profit wiąże się także z odpowiedzialnością wspólników do wysokości wniesionych udziałów za zobowiązania spółki, a także są na nią nałożone podatki dochodowe dla osób prawnych.
Fundacja
Zgodnie z art. 1 ustawy o fundacjach: „Fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami„.
Fundacja jest organizacją pozarządową, która nie działa na rzecz zysku, lecz celu, który powinien być społecznie i gospodarczo użyteczny. Ponadto fundacja posiada kapitał przeznaczony na ten cel.
Warto także wskazać, iż zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy o fundacjach „Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów.”
Jak założyć fundację?
Dla powołania fundacji i rozpoczęcia przez nią działalności są następujące kroki:
- Ustalenie wysokości funduszu założycielskiego i ustanowienie aktu fundacyjnego,
- Opracowanie statutu, czyli dokumentu określającego organizację i sposób działania fundacji,
- Zarejestrowanie fundacji w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS).
Porozmawiaj z ekspertem
Stoisz przed wyzwaniem? Szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu, który opisałem w tym artykule? Sprawdź, czy jestem w stanie Ci pomóc.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Pierwszy kontakt jest bezpłatny i ma on na celu ustalenie zakresu potencjalnej naszej pomocy oraz Twoich pytań i wątpliwości.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
Plusy fundacji
Fundacja jest zwolniona z opodatkowania przychodów, a także zapewnia możliwość finansowania działań poprzez granty, dotacje środków od osób fizycznych i prawnych (np. zbiórki publiczne, darowizny pieniężne lub rzeczowe). Należy pamiętać, że fundacja chcąca skorzystać ze zwolnienia musi w statucie precyzyjnie określić przedmiot swojej działalności, który powinien wpisywać się w zakres katalogu sformułowanego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT.
Jednakże fundacja, która prowadzi działalność gospodarczą zobowiązana jest do płacenia:
- Podatku dochodowego od osób fizycznych, tzw. CIT,
- Podatku od towarów i usług (VAT),
- Podatku od czynności cywilnoprawnych.
Ponadto fundacja może być założona przez jednego fundatora (osoba fizyczna i prawna), a sama procedura utworzenia i rejestracji fundacji jest szybka i prosta – niezbędne jest złożenie wniosku o rejestrację fundacji do KRS, oświadczenia o utworzeniu fundacji przed notariuszem oraz przyjęcia statutu przez fundatora.
Dużym plusem jest także szansa za uzyskanie środków z odpisów 1% podatku dochodowego od osób fizycznych, pod warunkiem zarejestrowanego sądownie statusu organizacji pożytku publicznego (OPP).
Minusy fundacji
Pomimo ogromnych plusów płynących z fundacji niestety znajdują się także minusy. Prowadzenie fundacji wiąże się z obowiązkiem złożenia corocznego sprawozdania. Istnieje także konieczność zapewnienia społecznej lub gospodarczej użyteczności działania fundacji.
Podsumowanie
Obie formy są atrakcyjną formą prowadzenia działalności, jednakże biorąc pod uwagę powyższe plusy i minusy korzystniejsze wydaje się założenie fundacji ze względu na szybszy i łatwiejszy sposób rejestracji oraz brak kosztów w postaci, np. kapitału zakładowego, gdzie w przypadku spółki non profit jego uiszczenie jest niezbędne.
[1]Rodzynkiewicz Mateusz, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, wyd. VII, Lex, 2018.
[2] Kidyba Andrzej (red.), Kodeks spółek handlowych. Tom II. Komentarz do art. 151-300, Lex, 2018.
[3] Kidyba Andrzej (red.), Kodeks spółek handlowych. Tom II. Komentarz do art. 301-633, Lex, 2021.
Artykuł powstał przy współpracy zespołu kancelarii Creativa.
