Czy ktoś używa takiej samej nazwy swojego biznesu jak Ty? Nie masz zarejestrowanego znaku towarowego i nie wiesz, co możesz zrobić w takim wypadku? Prawo nie pozostawia Cię na pastwę losu i możesz bronić się na kilka sposobów.
Podsumowanie na startNie chcesz czytać całego artykułu? Zapoznaj się z naszym podsumowaniem poniżej:
|
Czym jest firma?
Potocznie używasz „firmy” jako zamiennika słowa „przedsiębiorstwo” – nieważne, czy masz działalność gospodarczą, czy spółkę. Na początku warto powiedzieć w skrócie, że firma to nazwa, pod którą prowadzisz swoją działalność gospodarczą. Indywidualizuje ona przedsiębiorcę i prowadzi do jego identyfikacji w obrocie gospodarczym.
Firma ściśle związana jest z renomą i marką samego przedsiębiorcy. Reprezentuje i pełni wiele funkcji. Najważniejszymi na pewno będą indywidualizacja, promocja i rozpoznawalność, które gdy są dobrze opracowane, mogą wprost przyciągnąć klientów i przynieść znaczny zysk.
Firma jest dobrem osobistym przedsiębiorcy, które podlega ochronie.
Prawo do firmy, czyli ochrona nazwy Twojego biznesu
W przypadku, gdy nie zarejestrowałeś swojej firmy jako znaku towarowego, to w razie bezprawnego naruszenia prawa do firmy możesz skorzystać z ochrony, którą przewiduje Kodeks cywilny (k.c.). Musisz zwrócić uwagę na trzy artykuły: 23, 24 i 41(10) k.c.
Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia. – Art. 43(10) k.c.
Powyższy przepis jest głównym, na którym powinieneś się opierać. Został wyodrębniony z całej listy dóbr osobistych. Z tego też powodu, przedsiębiorcy mają ograniczone prawo do dochodzenia swoich roszczeń.
Przepis ten daje nam dodatkową korzyść oraz zaznacza to, że naruszenie musi być bezprawne. Bezprawność musimy brać pod uwagę obiektywnie i szeroko. Będzie to naruszenie całego porządku prawnego, czyli norm prawa oraz zasad współżycia społecznego. Z tego względu, że istnieje w tym wypadku domniemanie bezprawności, to na naruszającym ciąży obowiązek obrony i udowodnienia, że jego działanie nie było bezprawne.
Naruszenie nazwy osoby prawnej jako jej dobra osobistego może nastąpić w razie używania przez nieuprawnionego nie tylko pełnej nazwy, ale i jej części, jeżeli ta część spełnia w sposób wystarczający funkcję indywidualizującą osobę prawną, która umożliwia jednoznaczną identyfikację tej osoby i jej odróżnienie od innych podmiotów dlatego, że tworzące część nazwy oznaczenie ma samo w sobie dostateczną moc dystynktywną. – wyrok Sądu Najwyższego z 28 października 1998 r., sygn. II CKN 25/98
Powyższy wyrok dostałeś ode mnie jako ważną ciekawostkę. Bardzo często przecież dochodzi do naruszenia firmy tylko w pewnej części.
Roszczenia w przypadku naruszenia prawa do firmy
Możesz wyjść z żądaniem powstrzymania się od takiego działania, gdy:
- do naruszenia jeszcze nie doszło, ale istnieje takie zagrożenie,
- lub zagrożenie ustało, ale może wystąpić ponownie.
Natomiast jeżeli doszło już do naruszenia, możesz żądać:
- zaniechania naruszenia,
- usunięcia skutków naruszenia,
- złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i formie,
- naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej,
- wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia.
Wspomniałem o ograniczeniach – w przypadku naruszenia dóbr osobistych człowieka, miałbyś jeszcze możliwość żądania zadośćuczynienia. Kolejne omawiane ustawy dają w tym zakresie większą swobodę.
Porozmawiaj z ekspertem
Stoisz przed wyzwaniem? Szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu, który opisałem w tym artykule? Sprawdź, czy jestem w stanie Ci pomóc.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Pierwszy kontakt jest bezpłatny i ma on na celu ustalenie zakresu potencjalnej naszej pomocy oraz Twoich pytań i wątpliwości.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
Rejestracja działalności, a prawo do firmy
Posiadanie prawa do firmy nie wiąże się z żadną dodatkową rejestracją lub opłatą. Ważne są czynności faktyczne związane z Twoim wejściem na rynek. Wystarczy wpis do rejestru przedsiębiorców – który i tak już dokonałeś, ponieważ zarejestrowałeś swoją działalność. Gdy do naruszenia doszło wcześniej, Twoje prawo do firmy powstaje najpóźniej z chwilą użycia firmy po raz pierwszy w obrocie gospodarczym.
Przedsiębiorstwo?
Definicja przedsiębiorstwa jest równie niejednoznaczna, jak i przedsiębiorcy. Jednak to drugie przysparza mniej problemów.
Przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Będą to m.in. oznaczenie przedsiębiorstwa, patenty, majątkowe prawa autorskie, własność ruchomości i nieruchomości.
Gdyby była taka wątpliwość, poniższe przepisy jak najbardziej mogą mieć zastosowanie także do indywidualnych przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.
Ochrona marki i oznaczenia przedsiębiorstwa
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (u.z.n.k.), a w niej przepisy chroniące oznaczenie przedsiębiorstw, mają za zadanie eliminować możliwość wprowadzenia w błąd klientów, konsumentów oraz innych przedsiębiorców co do tożsamości przedsiębiorstwa. Stosowane są one nie tylko do przedsiębiorstw względem siebie konkurencyjnych. Oczywiście, im bardziej zbliżona konkurencja, rynek i tzw. przeciętny klient, tym prawdopodobieństwo wystąpienia naruszeń wzrasta.
Oznaczenie przedsiębiorstwa podlega ochronie na podstawie art. 5 u.z.n.k. zakazującego takiego oznaczenia przedsiębiorstwa, które może wprowadzać klientów w błąd co do jego tożsamości.
Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie przedsiębiorstwa, które może wprowadzić klientów w błąd co do jego tożsamości, przez używanie firmy, nazwy, godła, skrótu literowego lub innego charakterystycznego symbolu wcześniej używanego, zgodnie z prawem, do oznaczenia innego przedsiębiorstwa. – art. 5 u.z.n.k.
Ochrona w przypadku naruszenia przez konkurenta oznaczenia przedsiębiorstwa i wprowadzenie takim działaniem w błąd co do samych towarów, usług i ich opakowań, opiera się na poniższym przepisie:
1. Czynem nieuczciwej konkurencji jest takie oznaczenie towarów lub usług albo jego brak, które może wprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia, ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy, konserwacji lub innych istotnych cech towarów albo usług, a także zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z nich.
2. Czynem nieuczciwej konkurencji jest również wprowadzenie do obrotu towarów w opakowaniu mogącym wywołać skutki określone w ust. 1, chyba że zastosowanie takiego opakowania jest uzasadnione względami technicznymi. – art. 10 u.z.n.k.
Omówię tylko art. 5 jako główny temat tego artykułu. Aby móc go zastosować muszą wystąpić łącznie trzy przesłanki:
- używanie w obrocie określonego oznaczenia przez konkurenta,
- przysługiwanie pierwszeństwa przedsiębiorcy domagającemu się ochrony,
- możliwość wprowadzenia klientów w błąd co do tożsamości przedsiębiorstwa.
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji nie uzależnia ochrony od żadnego systemu rejestracji oznaczeń oraz wystarczy sam element ryzyka wystąpienia naruszenia.
Różnice między oznaczeniami
Co do samej różnicy między oznaczeniami – ważnym jest to, jak rozróżniać będzie podobieństwa przeciętny klient, a nie specjalista z danej branży. Tak samo jak nie musi wystąpić tutaj podobieństwo dla wszystkich klientów; wystarczy już tylko kilka procent takich osób.
Wielu przedsiębiorców sądzi, że jak wprowadzi na rynek produkt o nazwie tak samo brzmiącej fonetycznie jak nazwa konkurencyjna, ale inaczej zapisaną, nie będzie stanowiło problemu. Niestety, to błąd. Wystarczy podobieństwo tylko na jednej płaszczyźnie.
Omawiane przepisy o czynach nieuczciwej konkurencji mają zastosowanie także do marek danego przedsiębiorcy. Ochronie podlega każde oznaczenie przedsiębiorstwa, tj. słowne, graficzne, dźwiękowe lub zapachowe. Jako ciekawostkę, warto zaznaczyć, że ochronie podlegać może także strona internetowa, wystrój wnętrza Twojego sklepu, lub stylizacja, którą wymyśliłeś dla pracowników.
Roszczenia związane z czynami nieuczciwej konkurencji
W przypadku, gdy dojdzie do czynu nieuczciwej konkurencji, przedsiębiorca, którego interes został zagrożony lub naruszony, może żądać o wiele więcej niż opierałby się tylko na Kodeksie cywilnym:
- zaniechania niedozwolonych działań,
- usunięcia skutków niedozwolonych działań,
- złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie,
- naprawienia wyrządzonej szkody na zasadach ogólnych,
- wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści na zasadach ogólnych,
- zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Ciężar dowodu z art. 5 i 10 u.z.n.k. oraz prawdziwości oznaczeń lub informacji umieszczanych na towarach albo ich opakowaniach, lub wypowiedzi zawartych w reklamie spoczywa – podobnie jak w przypadku art. 43(10) k.c. – na przedsiębiorcy, któremu zarzuca się czyn nieuczciwej konkurencji.
Koniecznie trzeba szczegółowo określić formę oraz okoliczności, w jakich dochodzi do naruszeń. Musisz zgromadzić wszelkie dokumenty, maile, zdjęcia i inne dowody dotyczące Twojej sprawy.
Ciekawym rozwiązaniem jest to, że sąd może również orzec o przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji – o wyrobach, ich opakowaniach, materiałach reklamowych i innych. W takim przypadku orzeka w szczególności ich zniszczenie lub zaliczenie na poczet odszkodowania. Wszystko to na wniosek uprawnionego, czyli przedsiębiorcy co do którego dopuszczono się naruszenia.
Prawo autorskie
Jeżeli nazwa Twojej firmy np. w postaci logo jest na tyle kreatywna, że będzie uznawana za utwór, prawo autorskie także znajdzie tutaj swoje zastosowanie. W takich okolicznościach przysługują Ci roszczenia z art. 79 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, czyli np. żądanie zaniechania naruszania, usunięcia skutków naruszenia, naprawienia szkody, wydania uzyskanych korzyści, a także żądanie umieszczenia odpowiedniej informacji w prasie.
W przypadku spółki, pamiętaj, by to na nią przenieść majątkowe prawa autorskie do utworu.
Co wybrać? Co zrobić? – czyli podsumowanie
Podsumowując całość artykułu, w dalszym ciągu najlepszym rozwiązaniem jest rejestracja znaku towarowego. Przyznane prawo ochronne daje Ci wyłączność na używanie zarejestrowanego oznaczenia. Jednakże i tutaj należy mieć ograniczone zaufanie, ponieważ można to prawo obalić. Sądy Najwyższe w razie konfliktu – znak towarowy vs. nie zarejestrowane oznaczenie – potrafią przychylić się wtedy do zasady pierwszeństwa.
Natomiast w przypadku braku zarejestrowanego znaku towarowego brane pod uwagę jest pierwszeństwo. Istnieje duże prawdopodobieństwo tego, iż w trakcie procesu konkurent będzie wskazywał na wcześniejsze użycie nazwy, co do której wystąpił konflikt.
Porozmawiaj z ekspertem
Stoisz przed wyzwaniem? Szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu, który opisałem w tym artykule? Sprawdź, czy jestem w stanie Ci pomóc.
Napisz do mnie poprzez poniższy formularz i umów się na rozmowę.
Uzupełnij poniższy formularz, jeżeli np.:
- masz pytania z zakresu o którym pisałem w tym artykule,
- szukasz najlepszego rozwiązania dla swojego problemu,
- chcesz wiedzieć, jak wygląda współpraca z nami, terminy oraz koszty.
Pierwszy kontakt jest bezpłatny i ma on na celu ustalenie zakresu potencjalnej naszej pomocy oraz Twoich pytań i wątpliwości.
Po przesłaniu formularza skontaktujemy się z Tobą w ciągu 24h w celu ustalenia dalszych szczegółów.
Przed wysłaniem wiadomości zapoznaj się z naszą Polityką prywatności.
Gdy mówimy o ochronie przedsiębiorstw, w tym ich oznaczeń, to w dalszym ciągu będzie możliwość zastosowania przepisów z ustawy z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Wyszczególnienie prawa do firmy w art. 43(10) k.c. nie ogranicza innych praw, np. ochronę innych dóbr osobistych na podstawie art. 24 k.c.
Dobrym przykładem jest naruszenie renomy. Zastosowanie znajdą właśnie wtedy również przepisy o dobrach osobistych z Kodeksu cywilnego. A gdy dojdzie do tego oznaczenie przedsiębiorcy, także ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Istnieją poglądy, że należy rozgraniczyć indywidualnego przedsiębiorcę (firma) od przedsiębiorstwa, co w razie naruszenia jednego, lub drugiego będzie stanowiło o tym, jakie przepisy wejdą do użytku.
W artykule nie poruszyłem odpowiedzialności karnej, która może grozić za opisywane naruszenia. Zastosowanie mogą znaleźć tutaj art. 25 i 26 u.z.n.k. oraz art. 286 k.k. za które grożą już kary grzywny, aresztu lub pozbawienia wolności.
W B2C mogą znaleźć zastosowanie także przepisy z Ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
Przeczytaj też:
- Znak towarowy – co może nim być?
- Znaki towarowe a Wielka Brytania – praktyczny przewodnik
- Ochrona marki w Chinach – znak towarowy
- Czy można użyć materiału zawierającego nadruk lub znak towarowy?
- Czy znakiem towarowym może być nazwisko?
- Ochrona nazwy i marki firmy bez rejestracji znaku towarowego
- Jak sprzedawać produkty i usługi online międzynarodowo?
Uprzedzam, że nie wszystkie niuanse powyższych zagadnień zostały przeze mnie omówione. Artykuł przedstawia moje poglądy na ten temat. Stanowi on jedynie zarys Twoich praw i obowiązków względem konkurencji. Jeżeli chcesz otrzymać więcej informacji lub wycenę zlecenia, możesz się ze mną skontaktować.
Pomóż nam dotrzeć do innych osób! Udostępnij ten artykuł dalej, niech więcej osób uzyska dzięki niemu potrzebną wiedzę. Dziękujemy!
