Rozporządzenie GPSR – nowe rozporządzenie unijne o ogólnym bezpieczeństwie produktów dla e-commerce

Podsumowanie na start

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego GPSR (General Product Safety Regulation) to kompleksowy dokument regulujący zasady bezpieczeństwa dla produktów wprowadzanych na rynek UE. Jego kluczowym celem jest ochrona konsumenta poprzez ustanowienie jednolitych, rygorystycznych standardów dotyczących bezpieczeństwa i jakości towarów oferowanych zarówno w tradycyjnym, jak i elektronicznym kanale sprzedaży.
2. W kontekście sklepów internetowych, GPSR wymaga dostarczania przez sprzedawców szczegółowych informacji o produkcie, które umożliwiają konsumentowi świadomy wybór. Oznacza to konieczność prezentacji nie tylko podstawowych parametrów technicznych, ale także potencjalnych zagrożeń, instrukcji użycia oraz możliwych ograniczeń zastosowania danego towaru.
3. Rozporządzenie nakłada na sprzedawców internetowych spełnianie nowych obowiązków, np. stworzenia efektywnego systemu identyfikowalności produktów, co oznacza możliwość dokładnego ustalenia ich pochodzenia, drogi wprowadzenia do obrotu oraz pełnej historii dystrybucji. Jest to szczególnie istotne w przypadku ewentualnych działań reklamacyjnych lub konieczności przeprowadzenia procedury wycofania towaru.
4. GPSR wprowadza zasadę tzw. podwyższonej odpowiedzialności producenta i sprzedawcy, co w praktyce oznacza, że to oni ponoszą całkowitą odpowiedzialność za bezpieczeństwo oferowanych produktów. W przypadku sklepów internetowych przekłada się to na konieczność dokładnej weryfikacji swoich dostawców i stałego monitoringu jakości oferowanego asortymentu.
5. Istotną zmianą jest nacisk na prewencję i edukację konsumencką. Sklepy internetowe zobowiązane są do zamieszczania nie tylko formalnych informacji o produkcie, ale także praktycznych wskazówek dotyczących bezpiecznego użytkowania, potencjalnych zagrożeń oraz prawidłowej konserwacji towaru.
6. Wprowadzone rozporządzenie przewiduje dotkliwe sankcje finansowe za nieprzestrzeganie jego postanowień- kary mogą sięgać nawet kilkuset tysięcy euro, co stanowi poważną motywację dla sklepów internetowych do przestrzegania wszystkich określonych w GPSR wytycznych.
7. Większość przepisów GPSR zacznie obowiązywać od 13 grudnia 2024 r., zastępując dotychczasową dyrektywę o ogólnym bezpieczeństwie produktów. 

Zastanawiasz się, jak nowe przepisy wpłyną na Twoją działalność? Skontaktuj się z nami, aby umówić się na bezpłatną konsultację z prawnikiem e-commerce, który pomoże Ci się odpowiednio przygotować na zmiany.

Czym jest GPSR (General Product Safety Regulation)? 

GPSR to skrót od General Product Safety Regulation, czyli Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów. 

Rozporządzenie GPSR wprowadza wymagania związane z tematem bezpieczeństwa produktów kierowanych do konsumentów w odpowiedzi na rozwój technologii oraz wzrost sprzedaży przez Internet. Swoim zakresem zastosowania obejmuje wszystkie kanały sprzedaży, w tym reguluje kwestie bezpieczeństwa produktów sprzedawanych online.  

Rozporządzenie (w przeciwieństwie do dyrektywy) jest stosowane bezpośrednio w państwach członkowskich UE, a więc nie wymaga implementacji do prawa krajowego. Oznacza to, że jego wymogi będą obowiązywały we wszystkich państwach UE od 13 grudnia 2024 r., niezależnie od tego, czy zostanie uchwalona jakakolwiek krajowa ustawa w tym zakresie.  

Jaki jest cel wprowadzenia nowych przepisów GPSR? 

Celem wprowadzenia rozporządzenia o ogólnym bezpieczeństwie produktów jest zwiększenie poziomu ochrony konsumentów w Unii Europejskiej poprzez: 

• zapewnienie, że produkty wprowadzane (sprzedawane) w UE są bezpieczne dla konsumentów, zarówno w tradycyjnych kanałach sprzedaży, jak i przez Internet; 
• zwiększenie przejrzystości w zakresie informowania o niebezpiecznych produktach; 
• skuteczniejsze zarządzanie ryzykiem związanym z produktami, które są sprzedawane online, w tym poprzez platformy internetowe; 
• poprawa nadzoru rynku UE, dzięki lepszej współpracy między państwami członkowskimi i organami nadzorczymi; 
• harmonizację i zapewnienie spójności przepisów w całej Unii Europejskiej, aby wyeliminować możliwość rozbieżnej interpretacji przez państwa członkowskie. 

Rozporządzenie o ogólnym bezpieczeństwie produktów obejmuje wszystkie produkty nieżywnościowe, takie jak zabawki, elektronika, meble czy tekstylia. 

Ma zastosowanie zarówno do produktów nowych, jak i używanych, naprawionych lub odnowionych (z pewnymi wyjątkami – zastosowanie GPSR nie dotyczy produktów, co do których konsument nie może w uzasadniony sposób oczekiwać, że spełniają aktualne normy bezpieczeństwa, takich jak produkty, które są wyraźnie prezentowane jako przeznaczone do naprawy lub odnowienia, lub które są udostępniane na rynku jako przedmioty kolekcjonerskie o znaczeniu historycznym). 

GPSR wprost określa kategorie produktów, które nie zostały objęte jego zakresem, wśród których są m.in. leki, żywność, napoje, żywe rośliny i zwierzęta, pasze, statki powietrzne czy antyki (ich bezpieczeństwo regulują inne akty prawne). 

Kogo dotyczą nowe wymogi GPSR na rynku UE?

Nowe obowiązki wynikające z GPSR mają zastosowanie w przypadku podmiotów gospodarczych które:

• wprowadzają produkty na rynek konsumencki w UE – zarówno producentów, importerów, jak i dystrybutorów; 
• sprzedają produkty przez Internet lub prowadzą działalność handlową w inny sposób na odległość, np. platformy sprzedażowe, sklepy internetowe;
• modyfikują produkty w sposób wpływający na ich bezpieczeństwo, zgodność z wymogami GPSR (osoby te, którymi może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna – traktowane są jako producenci).

Krótko mówiąc, zasadniczo każdy podmiot gospodarczy, który produkuje, importuje lub sprzedaje w UE produkty „niewyjęte” spod regulacji GPSR, musi przestrzegać nowych wymogów. Dotyczy to zarówno małych firm, lokalnych sklepów, jak i międzynarodowych gigantów (a niekiedy będzie dotyczyć też osób fizycznych). 

GPSR definiuje „podmiot gospodarczy” jako producenta, upoważnionego przedstawiciela, importera, dystrybutora, dostawcę usług realizacji zamówień lub każdą inną osobę fizyczną lub prawną podlegającą obowiązkom związanym z wytwarzaniem produktów lub udostępnianiem ich na rynku zgodnie z GPSR. 

Nowością w GPSR jest także wymóg posiadania osoby odpowiedzialnej za produkt na terenie UE. Każdy produkt musi mieć wskazaną osobę lub podmiot, który będzie odpowiedzialny za jego zgodność z przepisami, a jej dane muszą być dostępne na opakowaniu, produkcie lub w instrukcji obsługi. 

Jakie obowiązki wynikają z rozporządzenia GPSR? Co oznacza ono dla konsumentów i platform sprzedażowych online?

Nowe rozporządzenie GPSR nakłada obowiązek: 

• zapewnienia bezpieczeństwa produktów – produkty muszą być projektowane i wytwarzane tak, aby były bezpieczne, uwzględniając przewidywane warunki użytkowania; 
• uwzględnienia informacji i ostrzeżeń dotyczących bezpieczeństwa – każdy produkt musi posiadać widoczne informacje o właściwym użytkowaniu, umieszczone na produkcie, opakowaniu, w instrukcji oraz ostrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa, zagrożeń związanych z używaniem produktów. Informacje i ostrzeżenia muszą być dostępne w języku kraju, w którym produkt jest sprzedawany;
• oznakowania – produkty muszą zawierać dane identyfikujące producenta lub importera lub osoby odpowiedzialnej(w tym dane do kontaktu) oraz być oznaczone numerem seryjnym, partią lub innym identyfikatorem, który umożliwia ich śledzenie (takimi identyfikatorami są np. numery GTIN czy EAN); 
• dokumentacji technicznej – producenci muszą posiadać pełną dokumentację techniczną dotyczącą produktów wprowadzanych do obrotu (potwierdzającą zgodność produktu z wymogami bezpieczeństwa) i przechowywać ją przez co najmniej 10 lat; 
• reagowania na zagrożenia – podmioty są zobligowane do podejmowanie działań w przypadku stwierdzenia niebezpieczeństwa, w tym powiadamiania organów nadzoru (przy użyciu dedykowanego portalu Safety Gate) i konsumentów, wycofania produktów z rynku lub przeprowadzenia działań naprawczych; 
• współpracy z organami nadzoru – podmioty muszą być gotowe do udostępniania niezbędnych informacji i dokumentacji na żądanie odpowiednich organów, a także współpracy w zakresie wycofywania lub odzyskiwania produktów, które mogą stanowić zagrożenie; 
• osoby odpowiedzialnej w UE – każdy produkt musi mieć wyznaczoną osobę lub firmę odpowiedzialną za jego zgodność z przepisami. Informacje o tej osobie muszą być widoczne na produkcie, opakowaniu oraz w dokumentacji (np. instrukcji obsługi).

Jeśli podmiot gospodarczy podejrzewa, że produkt jest niebezpieczny, ma obowiązek podjęcia działań, w tym wycofania produktu z rynku lub odzyskania go od konsumentów. Zgodnie z Rozporządzeniem GPSR, w przypadku odzyskania produktu, odpowiedzialny podmiot musi zaoferować konsumentowi skuteczny, bezpłatny i szybki sposób rozwiązania sprawy.  

Konsument ma prawo wyboru jednego z co najmniej dwóch sposobów: 

• naprawa produktu, 
• wymiana na bezpieczny produkt o tej samej wartości, 
• zwrot pieniędzy w wysokości co najmniej równej zapłaconej kwocie. 

W wyjątkowych sytuacjach, podmiot może zaoferować tylko jedno rozwiązanie, jeśli inne byłyby niemożliwe lub wiązałyby się z nadmiernymi kosztami. 

Dla platform internetowych GPSR od 13 grudnia 2024 roku nakłada szczególne obowiązki. Są nimi m.in.: 

• wyznaczenia punktu kontaktowego dla organów nadzoru oraz dla konsumentów (umożliwiającego bezpośrednią komunikację drogą elektroniczną na temat problemów związanych z bezpieczeństwem produktów); 
• obowiązkowa rejestracja w portalu Safety Gate; 
• wprowadzenie wewnętrznych procedur dotyczących bezpieczeństwa produktów, tak aby bez zbędnej zwłoki spełnić odpowiednie wymagania GPSR (np. aby zawieszać świadczenie swoich usług tym przedsiębiorcom, którzy często oferują produkty niezgodne z GPSR);  
• rozpatrywanie zawiadomień dotyczących bezpieczeństwa produktów oferowanych do sprzedaży online za pośrednictwem ich usług; 
• podjęcie odpowiednich działania bez zbędnej zwłoki – w przypadku wydania nakazu zobowiązującego do usunięcia treści ze swojego interfejsu online; 
• projektowanie i organizowanie swojego interfejsu online w taki sposób, aby umożliwić przedsiębiorcom oferującym produkt podanie co najmniej informacji wymaganych przez GPSR; 
• współpraca z organami nadzoru rynku, z przedsiębiorcami oraz z odpowiednimi podmiotami gospodarczymi w celu ułatwienia wszelkich działań podejmowanych w celu wyeliminowania lub ograniczania ryzyka, jakie stwarza produkt, który jest lub był oferowany online za pośrednictwem ich usług.

A kim jest „dostawca internetowej platformy handlowej”? W myśl GPSR jest nim dostawca usługi pośrednictwa wykorzystującej interfejs online, który umożliwia konsumentom zawieranie z przedsiębiorcami umów zawieranych na odległość na sprzedaż produktów. Innymi słowy, chodzi o platformy typu marketplace, które „pośredniczą” w sprzedaży między przedsiębiorcami i konsumentami (umożliwiając zawarcie umowy na odległość). 

Potrzebujesz pomocy w przygotowaniu do zmian swojego sklepu internetowego lub platformy marketplace? Umów się na bezpłatną konsultację z prawnikiem e-commerce, aby poznać zarys działań.

Jakie sankcje grożą za nieprzestrzeganie GPSR – nowych przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów? 

 Nieprzestrzeganie GPSR może skutkować: 

• karami finansowymi – organy nadzoru rynku będą miały możliwość nakładania znaczących kar pieniężnych na podmioty naruszające przepisy (w polskim projekcie ustawy o ogólnym bezpieczeństwie produktów wskazano, że kary pieniężne za niewypełnienie przez poszczególne podmioty obowiązków określonych w treści GPSR mogą wynieść do 1 000 000 zł); 
• sankcjami administracyjnymi – środki te obejmować dodatkowe środki nadzorcze i inspekcje w przedsiębiorstwie; 
• obowiązkiem wycofania produktu – podmioty mogą być zobowiązane do wycofania lub odzyskania produktów stwarzających zagrożenie; 
• zakazem sprzedaży – środki sankcyjne mogą obejmować środki służące zakazaniu, zawieszeniu lub ograniczeniu wprowadzania produktów do obrotu lub ich udostępniania; 
• negatywnymi konsekwencjami wizerunkowymi.

Od kiedy nowe regulacje GPSR wchodzą w życie? 

GPSR weszło w życie w czerwcu 2023 roku. Jednakże, większość przepisów zacznie obowiązywać po upływie okresu przejściowego, czyli od 13 grudnia 2024 r. 

Od powyższej daty, GPSR zastąpi wcześniejszą dyrektywę o ogólnym bezpieczeństwie produktów. 

Jakie zmiany GPSR wprowadza dla przedsiębiorców, którzy prowadzą sprzedaż produktów online?

Dla przedsiębiorców sprzedających swoje produkty przez Internet, nowe rozporządzenie GPSR wprowadza następujące obowiązki:

• podania danych producenta – każda oferta musi zawierać pełne dane producenta, w tym nazwę firmy, adres i dane kontaktowe (np. e-mail lub link do strony internetowej). Jeśli sprzedajesz produkty pod własną marką, musisz podać swoje dane jako producenta; 
• podania danych importera – w przypadku produktów sprowadzanych spoza UE, musisz podać również dane importera, czyli podmiotu odpowiedzialnego za wprowadzenie towaru na rynek unijny; 
• opisu i identyfikacji produktu – w ofercie musisz jasno przedstawić, czym jest produkt, jakie ma cechy, oraz zamieścić identyfikatory, takie jak numer seryjny, partię czy numer GTIN lub EAN; GPSR nie wprowadza obowiązku posiadania takiego numeru (wymaga posiadanie identyfikatora umożliwiającego łatwą identyfikację), ale zapewne numery te będą wymagane przez platformy sprzedażowe, jeśli jeszcze nie są); 
• informacji o bezpieczeństwie i ostrzeżenia – produkty wymagające ostrzeżeń dotyczących bezpieczeństwa (np. ryzyko zadławienia) muszą mieć te informacje widoczne zarówno na opakowaniu, jak i w opisie oferty (w opisie produktu, na zdjęciach lub w instrukcjach do pobrania); 
• oceny ryzyka przez producenta – producenci mają obowiązek przeprowadzenia oceny ryzyka każdego produktu, aby upewnić się, że spełnia on wymagania bezpieczeństwa; 
• spełnienia obowiązków platform sprzedażowych – jeśli jesteś operatorem platformy sprzedażowej (marketplace), musisz spełnić szczegółowe obowiązki związane z zapewnieniem zgodności ofert z GPSR (patrz wyżej). 

Jak przygotować się na zmiany związane z GPSR? 

Nowe przepisy nakładają szereg obowiązków w zakresie bezpieczeństwa produktów na rynku. Aby dobrze przygotować się do wdrożenia nowych wymogów, podejmij takie działania jak: 

• sprawdzenie zgodność produktów – upewnij się czy Twoje produkty podlegają nowym regulacjom GPSR, jeśli tak – czy spełniają wymagania GPSR dotyczące bezpieczeństwa; 
• zidentyfikowanie swojej roli – przeanalizuj swoją rolę w łańcuchu dostaw (producent, importer, dystrybutor) i upewnij się, że znasz obowiązki, które wynikają z Twojej roli;  
• dostosowanie treści ofert – sprawdź, czy oferty w Twoim sklepie zawierają wszystkie wymagane informacje, takie jak dane producenta, ostrzeżenia, identyfikatory oraz czy są one dostępne w odpowiednim języku; 
• aktualizacja dokumentacji – prześlij pełne informacje o produktach do platform sprzedażowych, z których korzystasz, w tym instrukcje, arkusze informacyjne oraz ostrzeżenia dotyczące bezpieczeństwa; 
• opracowanie procedur na wypadek incydentów – stwórz wewnętrzne procedury działania w przypadku zgłoszenia incydentów związanych z Twoimi produktami; 
• monitorowania zmian w przepisach. 

Podsumowanie

Nadchodzące zmiany w ramach rozporządzenia GPSR stawiają przed przedsiębiorcami nowe wyzwania związane z bezpieczeństwem produktów. Jeśli prowadzisz sprzedaż online, konieczne będzie wprowadzenie odpowiednich modyfikacji w procesach, aby dostosować się do nowych regulacji i uniknąć potencjalnych sankcji.

Chcesz sprawnie przygotować swoją firmę na nowe przepisy? Zapisz się na bezpłatną konsultację z prawnikiem i dowiedz się, jak możemy Ci pomóc skutecznie wdrożyć wymagania GPSR w Twojej działalności.

Zdjęcie dodane przez Pixabay.